Todo o meu corazón está coas vítimas e nese sentido é moito no que podo subscribir a postura das multitudes que sairon á rúa estes días na defensa da posibilidade de axuizar todo o que significou o franquismo para o Estado español. A miña discrepancia, porén, diríxese cara aos medios polos que ese xuízo debe facerse efectivo.
En primeiro lugar, porque un réxime non pode axuizar outro precedente mentres non faga unha ruptura política con el e mentres siga asentando parte da súa personalidade xurídica nas estruturas precedentes. O xuízo que ten que vir non corresponde a un poder xudicial atado en última instancia a unha lexislación herdada do franquismo, senón ao poder lexislativo. E isto debería vir ben por unha condena decidida e explícita que rompa a preeminencia dos golpistas e vaia máis aló do status quo que formula a última lei da memoria, ou ben pola apertura dun proceso constitucional que sirva para refundar a democracia do estado. Mentres tanto, calquera outra iniciativa do poder xudicial non poderá evitar o paradoxo de estar condenando un goberno mentres figuras legais (e políticas) lexitimadas por el seguen no poder e no xogo democrático.
En segundo lugar, porque o protagonista e defensor dos dereitos democráticos, con independencia da miña persoal antipatía, é obxecto de acusacións tan duras coma esta, e responsábel en última instancia do que foi o peche de Egunkaria, por citar un único caso e unha única consecuencia de todas as que ese proceso contivo. Resulta novamente paradoxal que unha figura acusada de menoscabar de tal xeito a calidade dunha democracia da Europa occidental poida estar sendo elevado á categoría de máximo defensor dos dereitos das vítimas do franquismo. Creo que é lixar a memoria republicana e dar por feito, unha vez máis e dun xeito ben similar a como ten feito a dereita, que tod@s @s nos@s mort@s estarían orgullosos de como se levou a cabo a transición política e de que este réxime político é, por tanto, un herdeiro lexítimo da República.
Os xuízos que teñen que vir teñen que vir doutra parte, non dun xuíz con afán de protagonismo que ten demostrado sobradamente a súa incapacidade para abstraerse das súas propias opinións políticas, senón do propio pobo, do propio axuizamento do que obtivemos asinando a monarquía constitucional e de se é posíbel reconducir de verdade a memoria republicana. E isto non está asinado un 25 de abril por casualidade.