28/05/2010 by marioregueira

Plantar árbores

Nos últimos meses veñen aparecendo noticias sobre o futuro de Catalunya dentro do Estado español. Ás consultas simbólicas sobre a independencia que viñeron acontecendo ao longo deste ano, súmanse feitos simbolicamente tan graves coma este ou este, nos que se coloca o futuro da permanencia catalá no proxecto estatal se non se respecta o seu dereito á diversidade en condicións de igualdade.

Unha leve análise ás estruturas políticas herdadas da chamada Transición deixan ben ás claras que na cuestión territorial, como en case todas as outras cuestión polémicas, a Constitución española procurou un punto intermedio máis propio dos equilibristas que dunha norma suprema destinada a dirimir os destinos dunha comunidade humana. O Estado español resultante do proceso que culmina en 1981 non é unitario nin federal, senón todo o contrario. Aposta por unha forma de organización territorial creada para a ocasión que combina elementos profundamente descentralizadores (gobernos propios, atribucións exclusivas, cooficialidade das linguas…) con outros que garantan a indivisibilidade da patria (igualamento de entidades culturais nacionais con identidades rexionais, non recoñecemento do dereito á autodeterminación, unidade territorial e preeminencia da lingua castelá ecomo principios fundamentais).

A orixe desta escolla constitucional non obedeceu tanto a cuestións da política inmediata como á tradicional incapacidade dos políticos españois para identificar o federalismo como unha solución para a unidade do estado, e non como un camiño irreversíbel cara á súa disgregación. A paranoia centralista impediu sempre comprender que o único camiño para que unha estrutura política poida manterse baixo o nome de España é garantir a igualdade das identidades culturais e nacionais que, na maior parte dos casos contra a súa vontade, acabaron integradas nela. É a mesma razón pola que parte dos movementos independentistas negan a viabilidade dunha solución federal. Crer que a progresión cara á independencia pasa necesariamente polo federalismo é unha verdade moi discutíbel, en xeral chegaría con que se recoñecese o dereito á autodeterminación do territorio e se aceptase pacificamente o seu exercicio, dous requisitos que non necesariamente se cumpren nos estados federais para poder consideralos como tales.

A advertencia catalá, xa que logo, nace dun fracaso dos procesos de descentralización acometidos hai trinta anos, que non conseguiron dar as suficientes garantías para convencer ás culturas diferenciais de que a coexistencia non pasaba necesariamente pola relación internacional.  E mentres a relación que se propoña dende Madrid sexa a asimilación volverá repetirse e construirá unha verdadeira alternativa histórica. Dela impresióname o tremendo pragmatismo, a capacidade de entender a independencia, non como un destino histórico inmanente esixíbel inmediatamente (como os vascos), ou un concepto demonizado asociado á radicalidade e o perigo (coma nós), senón como unha peza máis do xogo político, unha posibilidade á que recorrer cando os obxectivos políticos lexítimos non se cumpren, pero que se circunscribe nun camiño longo, tranquilo e civilizado. Alguén dixo algunha vez que os vascos saben cortar árbores, pero que os cataláns saben plantalas. Vexamos que froitos e en que medida poderemos aproveitalos algunha vez.

#Activismo e resistencia

Este sitio web emprega cookies para que vostede teña a mellor experiencia de usuario. Se continúa navegando está dando o seu consentimento para a aceptación das mencionadas cookies e a aceptación da nosa política de cookies, pinche na ligazón para máis información.plugin cookies

ACEPTAR
Aviso de cookies