Cotidiano arquivos - Páxina 2 de 5

22/03/2014 by marioregueira

Bilbao

Nestes últimos meses case non tiven tempo para falar da tradución de Outono aquí, que na súa versión en castelán tomou o imprevisto título de Las hojas muertas, por aquilo de respectar que a referencia é a un standard de jazz e que a miúdo estes mudan o seu ton como tamén poden mudar as obras traducidas, máis por matices, pola forza da espontaneidade ou pola necesidade da adaptación que por unha decisión clara e decidida de modificar o seu contido.

Publicar noutra lingua (e sobre todo noutra lingua tan próxima) é un pouco como volver comezar. Case unha década despois do meu primeiro libro e da miña primeira presentación pública isto é como outra primeira vez, e se cadra por iso escollemos espazos que, non sendo completamente nosos, si que son familiares e nos que nos atopamos cómodos. Esta vez será na cidade de Bilbao, un espazo que forma parte da nosa educación sentimental e do que coñecemos locais, rúas e historias, aínda que os nosos paseos por ela fosen algo máis infrecuentes do que poderíamos agardar. Se lles cadra (ou se saben de algunha persoa exiliada a quen lle cadre), alí estaremos este luns 24 ás oito da tarde na libraría Anti- falando da música, das adaptacións, das periferias e das fronteiras. Na mesa, o autor vasco Íñigo Astiz e por Arsenio Iglesias Pazos, un rapaz da miña aldea.

#Arsenio Iglesias Pazos #Bilbao #Cotidiano #Las hojas muertas #Literatura #Outono aquí #Presentacións #Pulp Books

18/03/2014 by marioregueira

Mar e ferro (Nos 30 anos de Radio Fene)

A primeira vez que escoitei a voz de alguén coñecido nun medio de comunicación foi en Radio Fene. Eu tiña seis ou sete anos e entrevistaban a meu pai por unha exposición de pintura. E aínda que era unha radio local, ou precisamente por iso, a transcendencia do feito era da maior importancia para o punto de vista dunha crianza dos oitenta. Nun contexto que trataba, en certa medida, de relativizar ou ignorar o peso dos colectivos de obreiros na historia e no futuro da comarca, Radio Fene xogou unha carta que moitos outros medios de comunicación, mesmo locais, trataron de ignorar. Saiamos pola radio, falabamos na nosa lingua, as nosas historias tiñan a súa importancia e podiamos atrevernos a protagonizalas, a continuar o pulo creativo e de contestación que conforma calquera cultura. E penso que iso non deixaba de ser unha aposta pola creación dunha sociedade civil, dunha comunidade cos seus propios valores onde a construción naval, coas súas loitas e tensións, sempre representou unha parte fundamental.

Como tan ben contan en Praza, Radio Fene seguiu trinta anos máis dando conta de moitas cousas. Do cotián e do transcendente. Dende as loitas de Astano nos convulsos oitenta até os premios literarios locais. E pouco imaxinaba aquela crianza de hai case trinta anos que algún día celebraría un aniversario tan longo co medio, nun convite a continuar creando o imaxinario da comarca pola vía de inzar a barriada obreira de San Valentín con murais sobre a nosa relación co mar e co ferro. Os trinta anos de radio confúndense coa reivindicación nun dos momentos máis duros da construción naval, e seguen apostando pola única vía posíbel: construír unha imaxe do que somos para seguir sendo. Seguramente San Valentín xa non acolle a tantas das persoas que moven as icónicas grúas de enfronte como hai anos, pero o que unha comunidade é só é moi relativamente o que unha comunidade fai. Normalmente é a forma na que unha comunidade se representa e tamén a forma na que xestiona o seu pasado. Os murais de San Valentín son abondo explícitos neste sentido.

E dalgunha forma, como dicimos sempre que recitamos os poemas d’O Silencio, esta crise é unha guerra inmensa que deixará paisaxes devastadas sen necesidade de soltar unha soa bomba. E nesa guerra, a comarca de Ferrolterra é a cidade que, como Stalingrado, se defende até o último home e até a última muller. Aínda que cando paren as bombas descubramos que xa só quedan cascallos.

#Activismo e resistencia #Construción naval #Cotidiano #Estaleiros #Fene #Ferrolterra #Medios de comunicación

07/03/2014 by marioregueira

Croeso

Non atopei a choiva nin a néboa da que falan os tópicos. Días de ceos abertos e sol de inverno acompañaron a miña entrada no País de Gales, como se quixesen demostrarme que tiña que mirar máis aló dos mitos. Dalgunha forma é por iso polo que viaxamos, para derrubar as cousas que nos contaron sobre os países e enfrontarnos á súa realidade palpitante, os raios de sol dando a miña benvida á rexión de Gwynnedd eran unha boa proba diso. Resulta evidente dende o principio que ese histórico norte que acolleu a fundación do país está lonxe en moitos aspectos da idea xeral que temos sobre Gales. Ningún equipo xogando na premier inglesa, ningunha cidade medianamente grande, só pequenas vilas rodeadas de castelos, a quilómetros do eixo Cardiff-Swansea, un sur separado tamén pola configuración colonial das comunicacións, que obrigan a pasar por Inglaterra para viaxar entre as distintas caras do país.

A identidade subalterna non se le só nos pequenos núcleos urbanos, a súa configuración como tesouro natural e destino de xubilación moveu máis dunha vez as forzas independentistas, que actuaron contra a invasión tranquila dunha sociedade completamente reticente a integrarse no país. Non por nada o norte é tamén o lugar onde a lingua se mantén viva e vizosa, un reduto que, sospeito, sobreviviu refuxiado nesa mesma tranquilidade que defenderon con uñas e dentes en varias ocasións. Descoñezo porén se o movemento nacionalista reaccionou algunha vez contra o discurso da apoloxía paisaxista, aínda que fose nunha novela periférica ou nun ensaio académico. Se algunha vez berraron que ser galés é unha merda.

Ben, iso pode ser que o pensaramos algunha vez. Nun contexto no que non protagonizaron a grande insurxencia armada nin o camiño tranquilo pero firme cara a un referendumn pola independencia, Gales semellou algunha vez unha figura pasiva que lembra moito á do noso país no xogo nacional ibérico. E porén, a grande cuestión é, como me dixo alguén, que a pesar de ser o país que o tiña todo en contra e que podía ser asimilado moi facilmente, ningunha das nacións veciñas conservou a súa lingua e a súa cultura tan vivas, nin sequera aquelas que conseguiron a independencia. Si, iso é algo que tamén lembra a este país e por máis que, como neste país, estean en caída libre e teñan tanto a mellorar, conservan o orgullo e a memoria da loita lingüística máis viva do que imaxinamos. Da lingua, porén, falaremos nos próximos días, chega dicir de momento que si a escoitei, e que mesmo a escoitei moito. E non falo só da noite do Saint David, a celebración do día nacional galés onde alguén nos pediu entoar tamén o himno galego na parte final da noite, senón tamén nas rúas, nos pubs e entre a mocidade, alén da súa omnipresenza en indicadores e carteis bilingües.

Non é a última visita, aínda que non o pareza, quedan castelos e torres circulares por ver, palabras e historias galesas que recitar e unha comunidade galega inesperada da que seguir aprendendo. Entrei en Gales cun libro de Dylan Thomas e saín cun album de fotografías da loita pola lingua e unha camiseta dun equipo da liga galesa. Non podemos evitar abrazar as periferias, se cadra por iso estiven falándolles aos alumnos de galego de Bangor de Lois Pereiro e dos Sex Pistols, de como era ser galegofalante en Ferrol, do valor que teñen as fronteiras e os espazos intermedios nos meus libros. E sospeito que, como periferias temos aínda moito que contarnos, moito que aprender e moitos mitos que ir derrubando.

#Activismo e resistencia #Cotidiano #Gales #Lingua #Viaxes

26/02/2014 by marioregueira

Ferrol – Liverpool

A persoa que viña comigo riu as primeiras cinco veces que dixen que Liverpool era moi semellante a Ferrol. Á sexta decidiu que, ou ben o estaba a dicir en serio, ou a brincadeira, por repetida, deixaba de ter graza. É certo que non podo evitar comparar todas as cidades que piso coa miña orixe, e non puiden deixar de ver os ecos do meu propio mar na apoteose neoclásica de Liverpool ou no seu pasado de estaleiros. O feito de Liverpool ser unha cidade do noroeste do país concibida como produtora de barcos e porto forte tráeme reminiscencias da vella lenda local sobre as palabras dos ingleses na súa tentativa de invasión de Ferrol. Se Inglaterra tivese este porto estaría rodeado de murallas de prata. E a vella prata do inglés refulxe no pasado unha vez máis, e fainos imaxinar canto mellor sería para a nosa historia de derrotas ser o Xibraltar do norte ou a Malta do Atlántico, como melloraría a nosa sorte sendo un Liverpool do extrarradio no canto dun dos mellores estaleiros esmorecendo nun decadente reino do Sur. Soñan os escravos, nas noites de crise, con mudar de donos.

Do resto, máis aló da imaxe que tiña dela, un lugar onde os Beatles tocan constantemente mentres Liverpool e Everton xogan un derby eterno, gostei das historias inesperadas, as que hai que pescudar máis aló do evidente. Entre elas, a complicada xestión dun pasado complexo, formado por múltiples comunidades afluentes e coa sombra permanente de ser un dos primeiros e maiores portos da trata humana. Sen tempo para participar na homenaxe a Rosalía deste ano, paseamos polo Museo da Escravitude recitando mentalmente o “cando van, van coma rosas”, mentres nos preguntamos cantos outros museos faltan na cidade, e se a explotación feita contra os inmigrantes galeses e irlandeses terá algunha vez un recoñecemento permanente similar. Se non serían os seus descendentes parte desa mocidade do suburbio que contestou o racismo policial cunha revolta de días aló nos comezos dos 80, demostrando que a cor dos explotados é sempre a mesma, que a unión é a orixe de toda forza e que había unha fórmula mellorada para a White Riot que pedían os Clash.

Naturalmente, e a pesar da moita ou pouca tradición de esquerdas que teña, calquera centro urbano con algo de nome comeza a caer nesa espiral na que o capitalismo a convida a converter nunha marca comercial e inzarse de grandes tendas e centros comerciais cortados por patróns similares. Sospeito que algunha vez probaremos a resistencia das nosas cidades polo carácter que conserven dentro desta corrente uniformizadora e valoraremos a posibilidade de beber un café distinto ou unha comida que teña un toque realmente local e non o preparado exótico producido pola mesma receita para todo o mundo. Liverpool non é unha excepción, e a pesar diso admira ver como conserva unha certa xovialidade, un carácter irrenunciábel que segue a percibirse nas rúas tomadas por xente de todas as idades cada noite de lecer. Unha alegría na que sospeito unha mocidade que segue soñando as súas ansias duplas de ser estrelas de rock e heroes da clase obreira sen entender que haxa nada de contraditorio nos dous extremos. Unha alegría que hai décadas que non escoito polas rúas de decadencia infinita dos portos do Sur.

#Cotidiano #Inglaterra #Liverpool #Viaxes

21/10/2013 by marioregueira

A cadea dos libros

Había ben tempo que non chegaba un meme aos peiraos deste porto, algo que deixa ver o estado de coma profundo no que se atopa a blogoleira, ou se cadra como foron mudando as súas dinámicas nestes anos. A graza deste meme, ou cadea, é que é sobre libros, ou sobre literatura, así que, aínda que sexa longo, imos facelo.

Quen te convidou: o camarada Francisco Castiñeira, un dos tenaces resistentes desa blogoleira que viviu mellores tempos. Como o meme é sobre libros vén a conto dicir que o Castiñeira sacou hai cousa dun ano un volume de relatos titulado Podería falar de nubes, unha obra que tiven a honra de presentar na súa primeira rolda pola cidade da Coruña e á que vos recomendo que lle botedes un ollo.
Convidamos a tres blogues para que sigan a cadea. Pois non está doada a cousa, e menos neste tempos, pero aí vamos: O outro lado do espello, que sempre recolle o testemuño destas cousas, Txiki Calvo, aproveitando que por enésima vez volve a bloguear e Montse Dopico, que o outro día falaba comigo de que quería retomar a actividade nun blogue tan interesante.

As preguntas:

O último libro que liches.
Tantos cabaliños lindos de Cormac McCarthy, pero é probábel que entre que escribo isto xa mudase xa que, por distintas obrigas, ando a ler uns cantos libros á semana.
O libro que mudou o teu xeito de pensar.
Sempre cheguei tarde aos grandes libros que converteron a outras persoas. Normalmente colléronme convertido ou ben xa completamente perdido para as súas causas. Noutro sentido, libros como Rayuela de Cortázar ou Trilce de César Vallejo mudaron moito a miña relación coa literatura, tamén no relativo á escrita.
O último libro que che fixo chorar.
Seguramente foi Expiación de Ian McEwan, antes del, Rastros de Vidal Bolaño e antes aínda Peter Pan e Wendy, de Barrie. E xa, creo que ao longo da miña vida só o conseguiron eses tres libros. Non son eu moito de chorar lendo, que se estragan as páxinas.
O último libro que che fixo rir.
Rir moitos, pero posiblemente os únicos cos que o fixen a gargallada aberta foron O bosque dos raposos aforcados, de Arto Paasilinna e Como acabar dunha vez por todas coa cultura, de Woody Allen, particularmente o capítulo dedicado aos libros de memorias e á Xeración Perdida. Ah, e tamén rin a gargalladas co Quixote, algo que non todo o mundo acaba de entender.
O último libro que che prestaran e non che devolveran.
Son bastante mirado para iso, e non me esquezo de reclamar os préstamos, así que se non o reclamei é ou porque non me lembro ou porque renunciei xa a recuperalo e pasei a consideralo a miña contribución á instrución e á cultura d@ descerebrad@ que se quedou con el (mal raio @ parta).
Un libro que che emprestaran e que non devolveras.
Claro, que o vou contar aqui… Non en serio, hai moitísimo tempo que debo a biografía en verso que Viktor Sklovski fixo de Maiakovski e tamén as memorias de Luís Soto. Por sorte déboos a bos amigos que aínda van agardar un pouco máis a facerme un boneco vudú.
Un libro que relerías.
Alguén dixo unha vez que grande pracer da literatura non era a lectura, senón a relectura. En calquera caso, se en algo ten razón o vello pailaroco de Harold Bloom é en que a nosa sociedade non ten tempo para ler todo o que debera ler. É por iso que considero a relectura un luxo, habendo tantas e tantas obras novas. De facela, case sempre é unha relectura parcial, de obras que xa coñecía pero que acaban de ser traducidas ao galego.
Un libro para agasallar a cegas.
Pois nin idea. Seguramente, e facendo un pouco de trampa, a banda deseñada Emigrantes de Shaun Taun. Serve tanto para agasallar a cegas que por non ter non ten nin texto e conta un relato universal do que nunca nos damos librado: a emigración.
Un libro que te sorprendeu para ben.
Será porque presenta un mundo fantástico con gorentosos toques de steam-punk, será porque presenta un universo paralelo cunha Cataluña independente, será porque ao mellor saen as meigas galegas nas futuras entregas, ou será pola sorpresa de verme, aos meus anos, pendente dun conto de fadas, pero diría que calquera da saga Reckless de Cornelia Funke, marabillosamente editados na nosa lingua por Xerais.
Un dos primeiros libros que liches na escola.
Non lembro nada digno de mención nos primeiros libros da escola, alén de que non foron moitos. Se cadra, o tardío Rebeldes, de Susan E. Hinton, que me fixeron ler ao borde da adolescencia e que, naquel Ferrol que saía dos convulsos 80 para entrar nos convulsos 90 falaba de cousas ben coñecidas: cuadrillas de marxinais petándose contra cuadrillas de nenos ben.
Un libro que roubaches.
Claro, que o vou contar aquí… Veña, non foi un roubo premeditado, pero a ocasión que fai ao ladrón quixo que arrebatase un exemplar de O retrato de Dorian Gray duns grandes almacéns. De cara ao futuro, levo anos tramando un plan para espoliar todos os libros da Libraría Couceiro de Compostela, ando buscando un camión o suficientemente grande, e namentres voume gañando a confianza da xente que traballa alí e aproveito para estudar a estrutura do edificio.
Un libro que atoparas perdido.
Hai anos, nunha das miñas primeiras visitas a Lisboa, atopei A brincadeira de Milan Kundera, perfectamente apoiado contra unha farola dun miradouro. Estaba tan ben colocado que non me atrevín a collelo, aínda que sempre me lembrarei do detalle. Daquela comezaba a popularizarse o BookCrossing e creo que sinxelamente non souben identificar que era un libro para levar. Volvín ao miradouro nunha das últimas viaxes, pero o libro xa non estaba. Por sorte, Lisboa sempre é xenerosa e deixa outros agasallos nos lugares máis insospeitados.
O autor do que máis libros tes.
Sen dúbida Méndez Ferrín. Un autor que lin con fruición na primeira mocidade, que practicou case todos os xéneros e que aínda agora ocupa unha parte importante da miña tese de doutoramento.
Un libro valioso.
Sentimentalmente, todos os libros que herdei do meu avó. Especialmente El resplandor de la hoguera, de Valle-Inclán, o libro que atopamos na súa mesa de noite e que, a xulgar pola marca, non chegou a acabar. Telo nas mans sempre me fai pensar cal será o libro do que a morte me roubará o final para sempre.
O libro que estás a ler agora mesmo.
Simultaneo tres, pero o que vou ler con máis vagar e devezo vai ser Cartas de aniversario, o derradeiro libro de Ted Hughes.
Un libro que prohibirías.
Os libros non se prohiben, combátense con outros libros mellores. E ningún libro xustifica as barbaridades que poidan cometerse no seu nome porque son as mans das persoas, e non as súas páxinas, as que as realizan.
Un libro que levas tempo querendo ler.
Moitísimos, seguramente demasiados. Por ir aos clásicos pendentes, o Decameron de Bocaccio editado por Rinoceronte, que leva xa un tempo na casa, será que me impresiona o seu volume.
O próximo libro que vas ler.
Pois algunha novidade das que chegaron ultimamente (é o que ten facer crítica), o que máis me gorenta é A música das esferas de Carlos Lema.
O libro que non lerías endexamais.
Unha vez preguntáronlle a Lampedusa por que lía novelas de vaqueiros e contestou algo así como que tamén había que saber aburrirse. Non hai libros que non lería, até as crónicas atroces dos tertulianos da Cope e as morrocotudas sagas pseudo-eróticas que andan entre os máis vendidos espertan o meu interese e serven para ese saber aburrirse. Naturalmente, non hai libros que non lería, pero si hai libros que non vou ter tempo para ler e que andan polo fondo da cola de admisión.
A túa triloxía ou saga preferida.
Ando tentado de dicir Reckless de novo, pero case que lle vou dar tempo a autora para rematala e vou ir ao clásico O señor dos aneis, de Tolkien.

Listo, ten razón o Castiñeira que leva tempo, pero tamén é ben entretida de facer, a ver se as convidadas se animan. E non quero rematar sen facer un chamamento a que leades (e a ser posíbel merquedes) calquera dos libros que saen ao longo deste artigo, particularmente os que están editados na nosa lingua, en edición física ou electrónica, pero apoiando sempre o libro galego, que ten unha longa remontada por diante.

#Blogoleira #Cotidiano #Lectura #Libros #Literatura #Memes

01/08/2013 by marioregueira

As palabras (e o Festival de Poesía do Condado)

Quedan algo máis de dez días para que o Festival de Poesía do Condado remate a súa campaña de financiamento, e resulta case obrigado animar ás persoas que aínda len esta humilde e irregular bitácora a que axuden a dar ese pulo final que permita chegar ao obxectivo marcado.
A estas alturas case calquera cousa que se poida dicir sobre o Festival da Poesía do Condado será, seguramente, redundante. Calquera persoa que ande metida no mundo das letras sabe do seu valor, da súa lonxevidade e da importancia do traballo das persoas que axudaron, en todo este tempo, a mantelo vivo. Nun país que produce tanta poesía como produce o noso, resulta estraño decatarse de que poucas son realmente as iniciativas que a valoran na medida en que o merece, facéndoa protagonizar actos coma este.
Porén, non só por iso resulta importante que o Festival se manteña vizoso e vivo. Ademais de favorecer a difusión da obra poética, de dar de comer e beber ás persoas que a producen e aínda de fortalecer os lazos que o noso país ten coa lusofonía, o Festival de Poesía do Condado cinguiuse sempre ao lado máis subversivo que teñen as palabras, deixándose empapar polo seu discurso para reivindicar a utopía, mundos máis xustos, ou desobediencias como a deste ano. Dalgunha forma, se agora precisan o noso apoio é porque nunca apostaron por reducir a palabra das poetas aos límites cómodos dos libros, os actos puntuais ou os discursos institucionais. A súa dedicación foi a de facer fluír os versos cara á comunidade, empregalos como claves na súa liberación, fomentar esa noite máxica na que a distancia entre nós e as palabras se reduce até desaparecer. Axudemos a que o seu traballo poida durar moitos anos máis e a que poidamos seguir despedindo o verán nesa festa anual ao pé do Miño.

Como curiosidade, o verso co que comeza o meu discurso de apoio (na parede a na miña boca) é dun dos poemas máis fascinantes escritos nunca: You are welcome to Elsinore, de Mário Cesariny, e que algún día aprenderemos a recitar como convén.

#Activismo e resistencia #Cotidiano #Literatura #poesía

23/05/2013 by marioregueira

Cafés, finais e poemas

Penso que a primeira vez que vin pedir un café con xeo foi na zona vella de Compostela. Eu tería uns dez anos e o verán rompía todas as estatísticas chegando moitos días á barreira máxica dos corenta graos. Eu non o sabía, pero estaba a vivir un record histórico de temperaturas, por máis que pensase que era o normal nunha cidade que, a quen se lle ocorrería, estaba construída tan lonxe da costa. Nunha desas tardes abafantes, alguén pediu unha beberaxe estraña, tan estraña que en principio pensei que fora unha ocorrencia momentánea e extravagante á que un educado camareiro correspondera sen facer preguntas. Aínda pasaron anos antes de decatarme de que era unha bebida frecuente, e non só nas ingratas cidades do interior.

Dende entón teño asociado o café con xeo á cidade, ou por mellor dicir, ao verán na cidade. Onte caeu o segundo do ano, sinal de que axiña caerán tamén as prendas de manga longa e os abrigos partisanos de inverno, mentres as terrazas deixan de ser cousa de valentes e se espallan paseniñamente polas rúas. E onte, co segundo café xeado da tempada, e no medio dalgúns outros, chegou tamén ás miñas maos o libro Fin de poema, de Juan Tallón, ao que hai pouco lle foi entregado o premio Lueiro Rey de novela curta. Chegou a edición de Sotelo Blanco, claro, a primeira vez que o libro pasou polos meus ollos foi na forma dunhas fotocopias mal encadernadas que porén me mantiveron atrapado durante bastante tempo. Tanto, que podo dicir que ter nas mans o resultado editorial foi case como reencontrar un vello coñecido pola rúa, cousa que pasa tanto dende as terrazas da cidade.

A miña experiencia como xurado de certames non é longa, pero dá xa para sacar algunhas conclusións e o intercambio de opinións con persoas que pasaron polo mesmo sempre deixa comentarios divertidos. Hai quen di que os premios traen sempre consigo un castigo que é, por regra xeral, obrigar a pasar polo xurado da seguinte edición. Eu, en liñas xerais, non lle chamaría exactamente castigo, pero moi a miúdo quedo coa idea dunha enorme frustración. En primeiro lugar porque normalmente só se pode dar un premio, e despois porque á esa solución sempre se chega a través do consenso, que sempre (tamén en política) é conservador. Lembro un caso no que competín a un premio con dúas obras que chegaron a ser finalistas. O consenso premiou á máis antiga no tempo e que para min tamén era a menos arriscada e rompedora. A outra convenceu algunhas persoas do xurado, que fixeron unha defensa apaixonada que porén acabou estrelada contra a inapelábel maioría numérica. Desconfíen sempre dos sistemas nos que as minorías sempre perden. Tamén en política.

A pesar diso, a experiencia de xurado do Lueiro Rey é a primeira que me deixa realmente convencido, tamén porque, a pesar do bo nivel doutras obras presentadas, a escolla de Fin de poema foi a primeira na que asistín a un xurado unánime, no que non houbo lugar a cesións ou acordos complexos e no que ninguén saíu insatisfeito. E aínda que o abraio unánime de cinco persoas teña tamén a súa parte circunstancial, non deixa de ser, cando menos, unha coincidencia relevante e case máxica. A aposta de Juan Tallón é engaioladora e orixinal, e estou seguro de que é unha pequena xoia que non deixará indiferente a ninguén. A historia de catro poetas suicidas (Pavese, Anne Sexton, Gabriel Ferrater e Pizarnik) flúe palpando as costuras entre a ficción e a realidade, mentres escarva nas casualidades, as liñas invisíbeis que unen as nosas vidas sen nós sabelo e que caen como versos entrecruzados dalgún xogo poético.

Aínda sorrío pensando nalgunhas das súas escenas, e aínda me volven moitas das sensacións que me deixou á cabeza, tanto que se cadra contraveña unha norma persoal e lle bote unha segunda lectura este verán. A fin de contas, é unha das mellores lecturas para ter a man no tempo de terrazas e cafés xeados que se aproxima. Fáganme caso, non se han de arrepentir.

#Cotidiano #Edición #Lectura #Literatura

08/03/2013 by marioregueira

Non debes chamarte nunca española

Diciámolo no manifesto de hai dous anos, Rosalía ultrapasa coa súa obra os horizontes políticos nos que estaba socialmente inserida. Nun momento no que os admiradores da revolta provincialista de 1846, de corte liberal, configuran un novo movemento que se chamaría Rexionalismo, máis cohesionado pero aínda lonxe das apostas federalistas e nacionalistas, Rosalía acuña na súa poesía conceptos que anos despois faría seus o independentismo. Faino marcando a relación de opresión de Castela cara a Galiza, e faino negando por primeira vez nas nosas letras a unidade da patria hispánica. “Probe Galicia, non debes chamarte nunca española, que España de ti se olvida cando eres, ¡ai!, tan hermosa”. O salto, aínda na simple retórica, é de xigante.

A partir de aí as interpretacións son múltiples e, até certo punto o seu debate é san dentro de calquera sociedade. Pensar en que medida Rosalía ergue unha proclama política real ou eleva unha pequena queixa contra o desleixo do centralismo castelán é unha cuestión interesante que merece ser discutida. O que non resulta críbel é pensar que a súa figura e a súa obra non teñen nada que ver con movementos políticos que anunciou e predefiniu de xeito claro e innegábel. Por outra parte, o debate sobre se hoxe Rosalía sería nacionalista ou non é baldío e enganoso. Pouco importa que unha imaxinaria Rosalía se definise como nacionalista ou independentista no século XXI, o que está claro é que sen ela non existiría o nacionalismo galego, ou non existiría na forma na que o fai, e que a súa obra poética estará sempre ligada indisolubelmente a este.

Da mesma forma que acontece dende hai anos con Castelao, a dereita españolista pretende colonizar as figuras que máis a combateron en vida. O debate sobre a interpretación política dos nosos autores é periodicamente reducido ao absurdo. Non sabemos que carné terían Rosalía e Castelao en vida, pero resulta moi difícil pensar que puidesen ter o do partido que hoxe ten o poder autonómico. Que o Partido Popular se empeñe en seguir facéndoos figurar como comparsas do seu xogo político responde sen dúbida a un intento de despolitizalos, de usurpar a súa aínda vixente popularidade, e tamén á carencia de referentes propios que presentar ante o pobo. Da mesma forma, a escolla dunha autora monolingüe en castelán que forma parte dunha asociación antigalega é a última ultraxe que restaba a unha figura que segue a ser fundamental para unha parte importante da nosa sociedade.

De Marta Rivera de la Cruz encántame sobre todo a candidez. É a mesma que ciclicamente acusa aos autores galegos de forrarse co “negocio” da cultura (vexan esta acusación de onte a Calveiro), a mesma que fai valer que todas as voces desconformes son unha manobra política do Bloque (axudado por xudeus e masóns, supoño), ou a que acusa un acoso comparábel ao dos “borrokas” porque hai xente á que non lle parece a figura máis axeitada para o acto de hoxe. Unha auténtica mágoa que, co nivel ao que brilla a literatura galega de hoxe, o partido de Feijóo prefira baixar así o listón con tal de continuar a súa longa cadea de provocacións.

Teñan coidado, escriban claro e deixen bos testamentos, non sexa que dentro de cento cincuenta anos algún oportunista político lles plante bandeiras políticas e lingüísticas que hoxe lles provocarían urticaria.

#Activismo e resistencia #Cotidiano #Literatura #Rosalía

02/03/2013 by marioregueira

Libros e aniversarios

Segundo souben hai un par de semanas as dúas obras que publiquei durante o ano 2012 figuran como finalistas dos premios Ánxel Casal, un agasallo anticipado e inesperado deste aniversario que celebro hoxe. Por máis que ser finalista non implique nada de por si, a calidade das obras que me acompañan en cada categoría fai que considere o feito xa como un pequeno premio.

2012 foi un ano atípico e difícil na miña vida, tamén un período complexo na tortuosa historia deste país. No medio dunha edición galega en retroceso e no fragor dos ataques contra a nosa lingua, o azar e os caprichos dos ritmos editoriais permitíronme dar ao público dúas obras, algunha delas a que eu considero a mellor da miña traxectoria. E por causas da vida, a ningunha delas puiden prestarlle toda a atención que pretendía e que sen dúbida merecían.

No caixón dos proxectos que houbo que aparcar queda o blogue de Outono aquí, un paseo polas súas músicas e polas mil referencias que o inzan e tamén un percorrido de paisaxes polas pequenas historias que garda como sementes. Do outro lado, tamén quedaron no aire a maior parte de presentacións e recitais que tiña pensado para O silencio. Aínda así, atopalas, contra todo prognóstico, entre as finalistas dos Premios da Edición, así como estar a corrixir a edición castelá dunha delas, faime ver até que punto podían ambas valerse por si soas e seguir a darme sorpresas. E de certo que esta non será a última.

Dicíanme algunhas persoas que ao longo da trintena virían crises, outras que as cousas brillarían cunha certeza inédita. Ao borde da metade do camiño seguimos agardando por calquera das dúas cousas, e o único que resulta inevitábel e pensar en nós mesmos hai unha década, agardando impacientes que unha editora nos respondese sobre a nosa primeira obra e que o noso pobo se espreguizase contra o mal goberno que o atenazaba. Co tempo pasado, polo menos deixamos de agardar por unha das dúas cousas.

#Cotidiano #Creación #Edición #Literatura

31/10/2012 by marioregueira

Feliz Samaín

O debate é vello e non paga a pena aventalo, sobre todo porque xa o fixen hai dous anos e creo que na fase anterior do blogue unhas cantas veces máis. Hoxe o meu corazón está coa xente das vilas e barrios da Artabria, que tallará cabazas e nabos para prenderlles unha luz que afaste os malos espíritos, mentres se arman de castañas e beberaxes quentes para comezar a parte máis fría do curso estacional. Se na etimoloxía irlandesa o Samain viña a significar “a fin do verán”, unha vez máis a data vén a atoparnos, coa súa simboloxía doente, no principio de tempos duros. E porén, se como sabemos esta noite se abren as portas entre os dous mundos, tamén nos chega por ese contacto a forza do alén, a das nosas devanceiras, as persoas esforzadas e loitadoras que fixeron que esta cultura sobrevivise os máis duros invernos.
A cabaza deste ano (roubada de aquí, e á súa vez destas instrucións), esta feita cun vello libro, e non é por nada, xa que no inverno que vén teremos que coidar, entre outras moitas cousas, da nosa lingua e da industria cultural que a mantén viva. Que o seu lume siga alumeando, espantando os malos presaxios e devolvéndonos as forzas para encarar os novos retos e o frío dun inverno que, coma todos, acabará por pasar, impotente á hora de dobregarnos como pobo.

#Cotidiano #Galiza #Samaín