05/01/2012 by marioregueira

Cabaleiros da Antiga República (Adeus, mestre Isaac)

Nalgún momento chegamos a pensar que Isaac Díaz Pardo era inmortal. De ser outro século seguramente pasaría á mitoloxía popular como unha desas figuras eternas que vagan polo seu país coa única finalidade de presenciar o final dos tempos, coa mesma tranquilidade coa que os nosos devanceiros contemplaban o sol afundirse mainamente nas augas da Fisterra. En case ningún país é unha noticia impactante que fine unha persoa de noventa e un anos, se a nosa cultura esperta hoxe incrédula e atordoada é precisamente porque pensamos inconscientemente que Isaac non estaba chamado a marchar nunca.

E tamén porque non marcha só, leva con el un dos últimos testemuños vivos que nos lembraban un tempo no que non tiñamos medo a aspirar a máis, un tempo no que se traballou nunha clandestinidade abafante perante a que a situación feixista actual resulta unha simple brincadeira, uns anos amargos que non estamos superando porque non nos atrevemos a loitar coa dedicación e a tenacidade coa que xente coma el loitou. E particularmente é unha mágoa que non lle ficase unha maior esperanza no porvir da terra á que dedicou a vida ou na calidade humana das persoas que quedaban a cargo dos proxectos polos que se esforzou.

Na máis popular homenaxe que se lle tributou en vida, os Aduaneiros comparábano co mestre Yoda. Máis aló da brincadeira vemos como hoxe o seu símil acaba de completarse. Defensor da Antiga República, agochado durante anos nun planeta perdido, Isaac conservou o segredo da Forza para transmitirllo ás xeracións vindeiras. Hoxe acaba de facerse un con ela, non verá o final do Imperio, pero xa nos deu todo o que precisamos para restaurar os nosos soños. E de nós depende que o seu fantasma sorría o día da vitoria ao lado do de tantos outros que se empeñaron en que esta cultura sobreviva. Que a forza te acompañe, mestre. Dille quen es á terra para que te trate co agarimo que os seus fillos non souberon darche.

#Activismo e resistencia#Cotidiano#Galiza

22/11/2011 by marioregueira

Os días en segunda división

Os noventa foron duros, especialmente aquel ano do penalty de Djukic, que foi o mesmo ano do penalty de Alejo, porén ficábanos o orgullo dos tres equipos na división de honra, os proxectos sólidos, a seguridade de que, antes ou despois, algún deles rompería a tríada que dominara o fútbol do estado durante décadas. As ligas deixarían de ser cousa de madrileños, cataláns e bascos, algo se movía no noroeste e xa non era inxenuo soñar con títulos. Co nacionalismo galego pasaba algo semellante.

Cada goberno de Fraga era un golpe na nosa moral, pero o impacto atenuábase ante a evidencia dun BNG máis fortalecido a cada ano. O bo dos votantes do PP é que unha grande parte non chegarán ás vindeiras eleccións, dicían moitos daquela. O PSdeG pola súa banda, atravesaba unha crise de credibilidade que parecía eterna, en parte herdada do nefasto felipismo (que sospeito algo moveu tamén a debacle deste ano). A vitoria do galeguismo era unha cuestión biolóxica, un día para o que se requiría da nosa paciencia e do noso traballo, pero ninguén dubidaba que moito máis cedo que tarde o noso país gozaría dun goberno ao que poder chamar propio, seguindo o camiño de cataláns e bascos, pero pola esquerda.

Seguramente non creríamos a ninguén que nos aventurase que case vinte anos despois, no 2011, non quedaría ningún equipo galego na primeira división, que a S.D. Compostela chegaría a disolverse e volver á Rexional Preferente e que Celta e Depor xogarían os seus derbys en segunda. Tamén non creríamos que aquel BNG cumpriría unha década de descenso electoral imparábel, nin que o vello Beiras viría de dar o segundo aviso de que marcha. E a sensación xeral é a dun tremendo capital botado a perder, de malas xestións e de camiños errados nos que se persistiu por unha mestura de ignorancia e teimosía. Hoxe, máis que hai vinte anos, o noso país está atado á longa noite de pedra na dereita españolista. Máis porque, ao contrario que hai vinte anos, o futuro revélase incerto para o galeguismo.

Non oculto a miña análise electoral, que é semellante á doutras perdas anteriores. Se a principal forza nacionalista quere seguir sendo algo neste país ten que recuperar, na medida que a súa credibilidade actual llo permita, o camiño da esquerda, o mesmo que, segundo analistas mellor informados, evitou que a caída destas eleccións fose aínda maior. Xa dende os últimos anos do propio Beiras existiu unha teima pola moderación e a imaxe (política) que realmente só provocou un afastamento paulatino da realidade social do país e dos núcleos de votantes que cumpría, por riba de todo, fidelizar antes de meterse en aventuras de márketing e xogos de presindenciábeis.

Porén, existe un factor máis importante. Ademais da necesidade urxente dunha avaliación autocrítica que vaia máis aló da do vello líder, sería boa hora de que o BNG erguese a vista e as forzas das súas propias guerras familiares para deitalas sobre o contexto dun país que procura desesperadamente unha alternativa de esquerda real e que aínda non está disposto a renunciar á súa lingua nin á súa identidade. Un país que gañaría moito máis con alternativas de unidade, aínda no mínimo posíbel, que con actitudes triunfalistas baleiras e estériles.

Naturalmente tamén está a opción de seguir a pendente abaixo, seguir xogando os derbys en segunda e apedrando os buses entre nós, naturalmente. Por se acaso, aí lles queda o himno dos vindeiros anos, que xa con toda xustiza debemos chamar violentos anos dez.

#Activismo e resistencia#Cotidiano#Galiza

02/11/2011 by marioregueira

Os medios que resucitan

Viña a saber hai unhas semanas que nalgún lugar da Cornualla grupos de activistas están a crear unha rede de ensino infantil en córnico. A nova non sería digna de mención de non ser porque a lingua propia da península foi extinguida no século dezaoito e substituída pola lingua máis poderosa do mundo, o inglés. A persistencia do movemento social conseguiu que o córnico volva de entre os mortos e esfórzase para que dentro duns poucos anos estea a camiñar de novo por entre a sociedade da pequena nación británica. Como ben evidencia as citas de Kadaré ás que nos referiamos a semana pasada, acabar cunha lingua non é unha cousa tan doada, mesmo facela retroceder pode representar unha tarefa titánica e mesmo nos casos nos que se canta vitoria as lingua proscritas volven no momento máis inesperado e seguen enchendo o mundo co son disconforme da súa diversidade.

Será por iso que me pareceu especialmente axeitado que fose nas inmediacións do Samaín cando os medios galegos decidisen volver, unha vez máis, da súa enésima morte, tan falsa como foron todas as anteriores. A festa, a mesma que aldeas e arrabaldes aínda lembran d@s devanceir@s, moito antes da chegada do cinema americano, celebra precisamente ese único momento do ano no que as ánimas teñen licenza para volver do alén ao mundo dos vivos e visitar a súa vella contorna. Estou seguro que nalgún lugar perdido da tradición existe unha alusión a esa forza do rexurdimento, ás vinganzas xusticeiras que os vencidos pero nunca derrotados efectuaban aproveitando a circunstancia máxica.

Os medios en galego formulan a súa vinganza da forma máis elegante posíbel: seguindo adiante entre o fragor e demostrando que hai unha parte da sociedade que nunca se vai dar por vencida e que remoerá ceo con terra antes de asinar a claudicación. Da presentación dun deles fico co episodio sobre as cousas á que sobreviviu este pobo e aos retos aos que se enfrontou á súa cultura. E resáltoa porque moito máis aló da reivindicación dun resistencialismo abstracto como bandeira, en moi poucos sitios atopei unha verdadeira valoración do esforzo que fixo a nosa sociedade a través dos tempos para manter viva a súa cultura. Unha valoración que debería ser optimista, aínda que só fose polo feito de seguir tendo a lingua autonómica con máis falantes porcentuais do estado, ou pola súa propia existencia contra todas as agresións organizadas e desorganizadas. Aló onde outras linguas desapareceron (como o córnico) ou  afogaron até a mínima expresión (o astur-leonés, aquí ao lado), nós entramos no século XXI cunha grande literatura, cun panorama musical que roza a xenialidade e, contra todas as expectativas, con medios de comunicación propios, erguidos polo propio tesón da nosa sociedade. Máis aló do derrotismo e da desesperación eu conto moitos máis días nos que me sinto orgulloso de formar parte deste país, da súa longa tradición de teimud@s irredutíbeis, e do sorriso imbatíbel que ostenta fronte aos imperialistas fracasados de todas as xeracións.

#Activismo e resistencia#Galiza#Lingua#Medios de comunicación#Samaín

27/10/2011 by marioregueira

As linguas que resucitan

O proceso de denacionalización total ou parcial dos pobos, que era a tarefa principal do Arquivo de Estado, consumábase segundo a vella doutrina secreta do “Cra-Cra” e transcorría a través de cinco fases esenciais: a primeira, a eliminación material da rebelión; a segunda, a eliminación da idea da rebelión; a terceira, a erradicación da cultura, a arte e os costumes; a cuarta, a extinción ou mutilación da lingua e a quinta, a extinción ou debilitamento da memoria nacional.(…)

 

 

Nun pesado andel de bronce estaban os expedientes das linguas mortas. Eran grosos, pero a maioría das súas follas estaban borradas co maior coidado. As palabras do dicionario, as regras gramaticais e de sintaxe eran borradas de forma progresiva, segundo o seu grao de decaemento ou desaparición. Ao final borrábanse as letras do alfabeto, o último vestixio da lingua escrita, tras o que se certificaba a súa morte completa. Inmediatamente despois comezaba o outro proceso, aínda máis longo e dificultoso, a eliminación da lingua oral (…).

 

 

Toda esta experiencia secular atopábase no expedientes do Arquivo. Alí estaba todo, os prazos, os imprevistos, as últimas mostras de teimosía, nunha palabra, todo, a excepción da propia lingua erradicada. Nos milleiros de páxinas dos expedientes non se atopaba nin unha pegada, nin unha palabra, nin sequera unha sílaba. A supresión absoluta de todos os datos sobre a lingua morta levábase a cabo co obxectivo de excluír toda posibilidade de que aquela retornara. (…)

 

 

…os seus seguidores acharan nas vellas crónicas o caso de resurrección dunha lingua, á que os cronistas chamaran con terror “Lingua-Cristo”. Ignórase como puido acontecer, escribían, que unha lingua morta había longo tempo volvese aparecer sobre a face da terra. Perseguiron ás persoas nas que a atoparan, capturáronas por fin mentres fuxían a través dos pantanos, cargáronas de cadeas, cortáronas en anacos, pero estas non quixeron ou non estiveron en condición de contar como a atoparan a ela, a proscrita.

 

Pequenas mostras da novela O nicho da vergoña do escritor albanés Isamaíl Kadaré. Describen o sometemento dos territorios conquistados polo Imperio Otomano e tamén moitas outras cousas.

#Activismo e resistencia#Epigramas#Galiza#Lingua#Literatura

22/10/2011 by marioregueira

Fusiles de Fraga, mangueiras de Feijoo

Unha das sorpresas das redes sociais destes días era o feito extravagante de que Manuel Fraga sobrevivira á banda armada. O dato podería pasar en máis á historia das casualidades, pero ninguén afondou na fixación do vello dinosauro que sempre seguía alí coa acción directa nas súas máis variadas manifestacións. E non falamos só da súa natural predisposición a coller o fusil para tomar Cataluña de novo, ou a impecábel dirección daqueles sucesos de Gasteiz. Iso son feitos que foron froito das circunstancias e do disimulo e que só enganan aos inxenuos que viven afastados do debate político. Agora que a política do Estado entra nunha nova fase é un bo momento para sacar á luz un deses rumores clamorosos que ninguén se atrevía a dicir máis aló dos besbellos no fondo de determinados locais. Fraga foi, de toda a vida, un quintacolumnista da esquerda independentista, un mártir que, cargando cunha pesada máscara, sempre coidou da liberdade do seu pobo. E iso a pesar da súa mala puntería e dos sacrificios que a infiltración na dereita cavernícola lle obrigou a realizar.

De ningunha outra forma cabe interpretar sucesos como o famoso disparo na cacería do caudillo, desviado polo azar do seu verdadeiro obxectivo cara ás brandas nalgas de Carmencita Franco, e evitando un procurado magnicidio que mudaría para sempre a historia do país. A propia afección do prócer de Vilalba pola actividade cinexética non fai máis que ocultar o seu verdadeiro pasado, a súa formación nos montes de Lugo combatendo a ditadura. As mesmas malas linguas que o situaban nunha cacería en Estremadura durante o accidente do Prestige deberan preguntar polo alborozo co que foron recibidos os seus disparos libertadores no cercado Val de Xálima, ao borde da rendición ante as tropas do españolismo.

O propio mártir foise encargando de deixar un rastro o suficientemente visíbel para que o pobo puidese interpretar o seu papel: as entrevistas con Fidel e con Beiras, aquel estraño prólogo ao Calígula de Camus editado polo IGAEM (obra referencial sobre a lexitimidade do tiranicidio)… Pero moi especialmente debemos recoñecerlle o traballo de desgaste e sabotaxe interna que realizou dentro das filas populares, impoñendo o galego disfrazado de bilingüismo harmónico, filtrando mapas da Galiza completa e preparando o camiño para a disolución definitiva do partido e o colapso e desmembramento do Estado español (ás probas me remito):

Nalgún lugar, o vello capitán chairego soporta con paciencia os que intúe anos finais dunha labor de décadas no beneficio do pobo galego. Todos nós deberamos estremecernos e saúdar a súa figura queimada polos anos nas filas inimigas, que teña, polo menos, a nosa última homenaxe, que saiba que por fin nos decatamos e que a vitoria está próxima.

Supoño que non é necesario explicar que o texto precedente é unha fábula. Nestes tempos nos que unha parte importante do electorado galego creu que o tipo de aí arriba estaba apagando un incendio, non podemos deixar de alertar sobre as dobradizas da realidade e o perigoso das súas interpretacións. O relato construído sobre a pornografía da imaxe de Feijoo non ten nada que envexar á delirante novela que veño de trazar cun Fraga vestido de cazador ao fondo. O vascogalego disparou accidentalmente sobre un filla de Franco, o seu sucesor pasou accidentalmente por alí, aínda que soubo vender moito mellor a banalidade da súa presenza. As probas, nas fragas requeimadas do Sul, onde o noso presidente non tivo a ben de poñer o pé (nin medios anti-incendios) nunca máis se cadra para que non digan que, como Atila, vai pelando o monte que pisa. É dicir, para que non digan a verdade.

#Activismo e resistencia#Cotidiano#Galiza

23/09/2011 by marioregueira

Contesta ou disparo

Os comezos dos noventa foron unha etapa curiosa para a Galiza, ou ao menos así os lembra a miña memoria de neno. Unha fase de efervescencia e de consolidación do marco autonómico. antes de saber que a longa noite de pedra do fraguismo sería tan longa e sería de pedra tan dura. Un tempo no que o imaxinario do noso país comezaba a redefinirse, como espertando aínda das limitacións da ditadura e sen ser aínda plenamente consciente das que o porvir político lle reservaba. A capital cuestionada medraba dun xeito exorbitante e por todas partes se afianzaban iconas identitarias de maior ou menor calado, como se o país reparase en cal era o seu papel como comunidade dentro do novo marco e decidise sacarlle o zugo. Abríanse museos, botaban As bólas máxicas pola tele, o Dépor ascendía e unhas cantas mentes preclaras reuníanse para parir un programa que nos ataría nas tebras para sempre baixo o irónico título de Luar.

Nalgún lugar deses noventa que eu lembro sobre todo por sensacións e eventos un autor publicaba a súa primeira obra. Fran Alonso celebra neste 2011 os vinte anos de escrita pública que separan aquel Trailer destes nosos días, na segunda década do terceiro milenio. E faino cunha homenaxe a ese pasado, recompilando algunhas das entrevistas que realizou no alén dos tempos, cando traballaba en Diario 16. Non é a primeira vez que Fran Alonso nos deixa un agasallo así, lembro que os seus Males de cabeza, ofrecidos de balde polo portal Vieiros, poderían ser perfectamente un dos primeiros ebooks galegos, polo menos en canto a libros actuais e xa editados en formato convencional. Aquel agasallo cumprirá tamén axiña dez anos e anticipou con moita antelación este indeciso momento dixital das nosas editoras.

Contesta ou disparo é un libro distinto, non só porque non exista en formato convencional, senón tamén polo seu carácter de recompilación xornalística. Concretamente a dun tipo de entrevista curta e directa que deixa en poucas pinceladas unha impresión que se pretendía superficial, pero que pode virar en intensa ao ser posta en correlación ao tempo transcorrido. Polas súas páxinas desfilan, para a nosa sorpresa, moitos dos personaxes que naquel momento se tiñan por populares. E digo para a nosa sorpresa porque é curioso ver como mudou a nosa noción da popularidade nestes anos, como moitos desapareceron, outros mudaron a súa traxectoria e outros teimaron máis ou menos no mesmo de sempre. Algúns outros deixáronnos de súpeto, mentres non deixamos de sorrir ante un Isaac Díaz Pardo que, hai vinte anos, se sentía “na antecámara da morte”, ignorante de todas as cousas que aínda lle gardaba o destino. Algúns outros, como os Diplomáticos que falan dos seu primeiro disco, atópanse no borde dunha carreira fecunda que naquel momento probabelmente nin sequera sospeitaran.

E será o poder da evocación ou a mitoloxía que facemos sobre os propias lembranzas da infancia, pero todo o libro contén unha boa parte dese aire dos anos pasados sobre esta terra, cando as cousas aínda non viraran terríbeis e nosa identidade non era posta en cuestión coa facilidade coa que pode selo hoxe. Se cadra sería interesante que o autor procurase a algún dos entrevistados hoxe en día para sometelos ao mesmo cuestionario, como un espello do que mudaron as cousas en vinte anos, como fraquexou , cando fraquexou, parte da súa ilusión, e tamén onde ficaron algúns desenganos demasiado temperáns. No fondo, con cousas así, é como facemos (e comprendemos) a nosa historia.

#Crítica#Edición#Edición dixital#Fran Alonso#Galiza#Literatura

11/09/2011 by marioregueira

11 de setembro

Non me impresionou, ou polo menos non tanto como parecía impresionar a todo o mundo. Estaba claro que se ía armar unha grande, pero os que eramos fillos da Guerra Fría non escoitabamos trompetas de apocalipse. A grande conflagración non acontecería por aquilo, por máis que as imaxes fosen tan espectaculares como un filme hollywoodiense de acción. A cambio diso tiñamos un mundo desequilibrado no que o único imperio restante asaltaría impunemente a calquera que puidese considerar responsábel de aquilo. E así foi, a escusa serviu para invadir Afganistán e aínda puido estirarse nunha cruzada contra o terrorismo islámico que apuntaba a un obxectivo tan extravagante como a ditadura laica iraquí. As vítimas inocentes do World Trade Center multiplicáronse por dez ou por cen, aínda que agora sexan anónimas, morran en guerras civís ou afoguen en países esnaquizados pola guerra. Hai quen di que o mundo se volveu máis sombrío dende o 11 de setembro de hai dez anos, eu creo que sinxelamente definiu unha tendencia que xa existía antes, confirmou que todos deberamos poder votar e presentarnos ás eleccións estadounidenses e que un pobo culto e informado é un pobo libre. Confirmou que escasos pobos libres quedan no planeta, e que ningún deles deixa de ter esa liberdade constantemente ameazada.

Durante a enxurrada informativa daquel día non deixaban de repetir que lembraramos que estabamos a facer no momento da caída das torres, porque nolo preguntarían moitas veces ao longo das nosas vidas. Inconscientemente apunteino, aínda que nunca ninguén mo preguntou, supoño que a maioría da xente (con excepcións) non estaba facendo nada demasiado interesante. O 11 de setembro de 2001 preparaba o que sería o meu derradeiro exame na Facultade de Dereito da Coruña, o último trámite dunha mudanza radical na miña vida. Cambiaba o que todo o mundo interpretaba como unha carreira proveitosa por unha adicación decidida cara a literatura. Un camiño aberto, moito máis precario, pero polo que sempre sentira unha paixón insobornábel. Naquel tempo a traxedia americana encaixaba á perfección na miña vida persoal: despois de todo non podía sorprenderme que algo se rompera nalgún lugar do mundo, que os medios anunciasen catástrofes apocalípticas e que exércitos de varios países se preparasen para entrar en combate nas zonas máis inhóspitas do planeta. E creo que aos meus pais tamén todo aquilo lles encaixaba demasiado ben co que estaba pasando.

O resto da situación política, ademais, non acompañou e non deixamos de loitar, cos medios ao noso alcance contra ela. O primeiro, a longa revolta anti-L.O.U., que fraguou moitas das amizades que me acompañarían até hoxe, e despois o Nunca Máis, o Non máis guerras por petróleo, as mentiras do 11-M e a claudicación do país ante a novísima dereita, os ataques á lingua e o golpe de estado constitucional das últimas semanas. Nestes dez anos o meu mundo cambiou enormemente, practicamente recolocouse de arriba a abaixo: aprendín a decepcionarme por máis cousas e a ilusionarme con tantas outras, forxei pactos que seguirán en pé o resto da miña vida, acabei unha diplomatura e unha carreira, publiquei cinco libros e outros dous que están en camiño, gañei uns cantos premios, o último onte, como se fose un froito tardío pero puntual dunha semente plantada hai unha década.

Aínda así teño a sensación, por veces, de estar a brindar nun edificio que se derruba, que queda moito máis traballo por diante que o que deixamos atrás e que dun momento a outro camiñaremos entre o po das catástrofes, dispostos a manternos en pé e, ao contrario que fixeron os estadounidenses, preparados para identificar aos culpábeis antes de dez anos e sobre todo, dispostos a levantar a casa común de novo entre todos.

#Activismo e resistencia#Cotidiano#Galiza

05/09/2011 by marioregueira

Salvaterra é o final do verán

Hai xa moitos anos que o Festival de Poesía do Condado marca esa fronteira dos cursos académicos e políticos, o convite á penúltima viaxe do verán ou a primeira viaxe do outono (segundo queira o tempo), unha cita necesaria para reflexionar, coller forzas, tomar cañas cos amigos, practicar a arte do reencontro e coñecer xente nova. Se cadra esa naturalidade coa que o convite anual do Festival de Poesía se asentou no calendario cultural galego nos distraia a miúdo dunha parte importante do seu carácter como evento de resistencia. O Festival resiste aos malos gobernos que nos asedian, pero tamén resiste, dende hai moito máis tempo, á tentación da comodidade política, un rival moito máis duro que o pasaxeiro paso polo poder autonómico da dereita. E non só a iso, a resistencia ten moitas outras frontes de combate, e non aparece só co rostro dos rivais políticos, este ano o grande esforzo do festival foi sobrevivir ás súas propias traxedias e tamén á inoportuna aparición da choiva, que non quixo perder as mellores actuacións da noite.

A pesar disto, nunca chove a gusto de todos, e nos últimos anos teño escoitado e lido certas críticas cara a organización do festival. Unha parte delas ían en función dos criterios de escolla, outras, máis dependentes das edicións en concreto ás que se referían, referíanse ao fallo dos poetas como espectáculo para unha noite de festa, e ás moitas táboas de distancia que separan a poesía galega da doutros contextos culturais. Respecto das primeiras, é ben certo que nunca chove a gusto de todos, e que armar un evento desas características implica tomar decisións que non poden contentar a todo o mundo, porén unha cousa que caracteriza ao festival na súa historia é á de estar feito en horizontal, dende as bases e con principios igualitarios. Non haberá poetas máis importantes que outros sobre o escenario de Salvaterra, e factores como a cantidade de obras publicadas, a norma ortográfica escollida, os premios recibidos, ou o valor simbólico acadado nos foros da crítica ou o mercado son abolidos en función da celebración da poesía como expresión e como un dos sólidos alicerces que constitúen a nosa identidade cultural. Como todo na vida, a capacidade de acollida de autores e autoras no festival é limitada, porén, poucos eventos no mundos se poderán gabar de acoller tanta diversidade interxeracional como fixo o do Condado en todos os seus anos de historia.

Seguramente debera dedicar outra entrada ao segundo tipo de críticas, porén abreviando, eu respondería que a poesía non ten ningunha obriga de ser un espectáculo, e de selo, non está obrigada a ser un espectáculo agradábel, capaz de entreter á xente. Os obxectivos da arte deben ser outros, e aínda que é certo que para acadalos considero lexítimo calquera medio ao seu alcance, incluída a súa conversión performática (que tan bos resultados ten dado), non creo que os medios deban converterse nunca nun fin. As poetas que declaman no recinto das murallas fano ao seu xeito persoal: divertidas, tensas, titubeantes ou coa afouteza dunha arenga política, vestidas e espidas, en solitario ou en grupo, con longas introducións ou coa brevidade dun suspiro. Do mesmo xeito, entre o público, vemos quen busca a primeira fila das cadeiras para poñer toda a súa atención na palabra, quen só se achega cando sae alguén que coñece, e quen prefire refuxiarse na barra a tomar algo e ignorar en boa parte o recital. Parte da nosa vivencia da poesía ten ese aquel intransmisíbel que se respecta escrupulosamente no festival. Obrigar ás persoas que recitan a que nos entreteñan sería un xeito de prostituír aquilo que fan e sometelo a ritmos que son máis propios dunha sociedade sedenta de espectáculo que dunha que valora a diversidade da súa produción artística.

Agardemos que o bo camiño do Festival de Poesía do Condado continúe sen torcerse, e que a súa organización siga a ensinarnos esa forma tan tranquila e tan teimuda de resistir, polo menos mil primaveras máis, acubillados nos versos do pobo e nas cadencias da lingua, na lembranza das persoas que loitan e das que se van pero non marcharán nunca. O ano que vén, cando estean cansos da praia e sintan as primeiras punzadas de pánico ante o retorno laboral, non esquezan que teñen unha cita ao pé do rumor do Miño. En Salvaterra, onde remata sempre o verán.

#Activismo e resistencia#Cotidiano#Galiza#Literatura

18/07/2011 by marioregueira

Doentes

Se algunha vez (nunca o fixeron) me preguntasen pola obra galega que destacaría no pasado século non podería, a pesar dalgunhas sólidas candidaturas, mencionar novelas nin poesía. Tería que falar dun deses libros que ninguén le, e que pouca xente terá na súa biblioteca porque mesmo son difíciles de atopar, a pesar de que moitas veces están publicados por institucións e organismos públicos, ou precisamente por iso. Falaría dun libro deses que se len como unha semente doutra cousa, un proxecto por vir, unha representación, un filme que está por rodar. E ao falar del atravesarían pola miña mente sombras que vin desfilar hai uns anos nas rúas de Compostela cando ese libro, rompendo unha vella tradición que impón aos libros ficar nos andeis das librarías, saíu a pasear pola súa cidade, tomou vida sobre as súas pedras e arrastrou tras de si unha longa marcha de fieis.

E non escollería Doentes por calquera cousa, senón porque creo que para seleccionar un único libro de entre todo un século hai que esixirlle algo máis que estar ben escrito, hai que pedirlle que o represente e que o seu relato funcione tamén como un símbolo, como un xeito de entender o transcorrer vital da comunidade que o xerou. Doentes é unha fuxida, un intento de espertar dun pesadelo que comezou tal día coma hoxe de hai 75 anos e que se ramificou até a náusea pola vida do país, aínda máis aló do final do século XX. Dous vellos derrotados que buscan unha pistola no medio da noite compostelá, enfrontándose aos fascistas, pero tamén á desconfianza, a desunión e os intereses estratéxicos da resistencia antifranquista. Coa inxenuidade que só recuperan aqueles que xa non teñen nada que perder, “nunha Compostela posuída pola loucura e pola brétema”, Don Valeriano e Cañete soñan con asasinar o ditador, vingar os mortos das noites de pedra e devolver a alegría do perdido e do arrebatado. E por suposto, a historia, como a historia do país neses 75 anos que cumpren hoxe o seu triste aniversario, é a historia dunha derrota anunciada. Unha historia na que porén non sobran actos de dignidade e momentos de liberdade ilusoria cos que poder seguir adiante.

Porén, hai algo máis que o contido á hora de destacar unha obra. A forma na que esta, ou o seu autor, foron recibidos pola sociedade e os factores políticos que a rodearon tamén resulta reveladora á hora de enxuizala. E nese sentido, tristemente, as vicisitudes que a obra de Roberto Vidal Bolaño tivo que afrontar deixan ben ás claras a importancia que os gobernos e unha parte da sociedade deste país lle deron á cultura galega e particularmente ao teatro. Roberto Vidal Bolaño representa un dos xenios da literatura galega, en calquera outro país sería un autor recoñecido e cunha ampla popularidade. Se nacese preto dun Broadway ou dun Hollywood, probabelmente sería unha estrela internacional e millóns de persoas coñecerían o seu traballo. Resulta moi triste pensar que, até que un Día das Letras o remedie, seguirá a ser aínda un autor pouco coñecido entre a propia sociedade galega, e que unha obra da magnitude simbólica de Doentes siga mal editada, pouco publicitada e mal coñecida polo público. Isto é así até o punto que unha adaptación fílmica desa grande historia do século XX galego siga escorregando esquiva por contados cines do país, sen que ninguén máis que os rusos lle recoñeza os méritos.

#Cinema#Galiza#Literatura#Teatro

08/07/2011 by marioregueira

Jameson e Derrida (Estaleiro e Derriba)

Cando Estaleiro Editora naceu parte do seu programa de actuación falaba da necesidade de colaborar con distintas asociacións como un xeito de ser, ademais dun círculo editorial, un servizo de cara aos colectivos que tentan problematizar e transformar a realidade. Foi un obxectivo que tardou en concretarse, pero que nunca foi esquecido e que dalgunha forma seguía presente como un deber que debera realizarse nalgún momento. Andando o tempo foi así, e a súa primeira manifestación tivo lugar durante a primavera pasada. O Proxecto Derriba publicaba a través de Estaleiro, dous monográficos sobre os filósofos contemporáneos Giovanni Vattimo (Outro xeito de ser) e Antonio Negri (Da revolta italiana á potencia da multitude), na que promete ser unha longa colaboración que pouco a pouco achegará unha pequena biblioteca básica sobre filosofía ao contexto galego. Precisamente a capacidade de elaborar pensamento crítico na nosa lingua e unha vontade de divulgación activa son dous dos alicerces que moven este proxecto de Derriba, un colectivo particularmente activo e cunha xenerosa produción de textos propios. Os libros están pensados para unha formación básica pero non superficial sobre os autores en cuestión e achegan, ademais dunha interpretación breve sobre o seu pensamento, unha escolma de textos destes. Este ano súmanse a esa colección os volumes dedicados a Jacques Derrida (Deconstrucións) e Fredric Jameson (Entre posmodernidade e utopía), que se presentarán hoxe 8 de xullo ás 20:00 na Gentalha do Pichel, coa presenza dos seus dous creadores.

#Cotidiano#Edición#Edición independente#Estaleiro#Galiza
1 2 3 4 5 6

Este sitio web emprega cookies para que vostede teña a mellor experiencia de usuario. Se continúa navegando está dando o seu consentimento para a aceptación das mencionadas cookies e a aceptación da nosa política de cookies, pinche na ligazón para máis información.plugin cookies

ACEPTAR
Aviso de cookies