Cotidiano arquivos - Páxina 2 de 2

02/03/2016 by marioregueira

A luz nos ollos

Adaptada da orixinal de Carl Jones – CC BY-NC 2.0

Tal e como eu o lembro, non abrín o meu primeiro blogue o día do meu aniversario, aínda que non podo negar que sempre empreguei este día para reflexionar e para facer as contas. Cando as listas da wikipedia eran unha novidade, lembro empregalas para recopilar todas as cousas que aconteceran un dous de marzo. O día que naceu Lou Reed e o día que marchou Philip K. Dick, do que lin nalgunha parte (que non atopo e que igual nin é certa) que estivera obsesionado coa data desde anos atrás. Miña nai sempre conta que escollín nacer tarde, media hora antes da media noite, algo que na familia sempre se relacionou cos meus impulsos festeiros e noctámbulos. Tamén pode ser que o 3 de marzo, día de nacemento de Eladio Fernández e Marino Dónega, entre outros, e día de pasamento de Pachelbel o do canon, non me dixese nada do punto de vista cultural. Quen pode competir con Lou Reed ou Philip K. Dick? Ben, David Bowie. E con ambos, pero xaneiro xa pasara e ficaba lonxe de máis.

En calquera caso hoxe cúmprense demasiados anos do meu nacemento e un ano do traslado deste blogue á súa nova casa. Non nego que foi un ano difícil. Un día estaba preparando un risotto para unhas rapazas e escribindo cousas indignadísimas sobre Filgueira Valverde e ao día seguinte, e durante moitos meses, estaba participando en asembleas e entrando na tensión dos traballos hercúleos, con xornadas de tantas horas que farían estremecer o vello Engels. Neste ano defendín a miña tese sobre o campo literario galego da posguerra, ou sobre Galaxia, dependendo das fontes. Neste ano… non podo dicir moito máis. Atopei vellos amigos, escribín algunhas cousas, resolvín outras, tiven saudades “por poderes” de Barcelona e doutro tempo máis doado, botei de menos a moita xente e tiven algúns dos días máis estraños da miña vida (unha tendencia que, sospeito, continuará). En certo sentido, despedino o domingo pasado, lembrando poetas punks na Coruña, que é sempre é unha forma excelente de pechar os ciclos. Penso que todo foi para ben, pero recibo esta idade cunha certa sensación de tempo perdido, seguramente porque foi moito o que esixiron as tarefas de min este ano. Cumpro os anos que tiña meu pai a primeira vez que eu lle preguntei os anos que tiña. E nunca esquecerei a sensación de que eran moitos, moitísimos, demasiados.

Para outro día quedan as reflexións debidas sobre este blogue, sobre esa cidade fantasma na que se converteu (ou na que convertemos) o blogomillo, sobre o discurso da raíña, ou sobre a literatura destes días e o seu hipotético futuro. Hoxe só quero lembrar, como fixen hai moitos anos, nun dominio que non levaba o meu nome, a lembranza desta sorpresa, desta luz da vida que insiste, tanto tempo despois, en seguir golpeando os ollos.

12/04/2015 by marioregueira

Ano Lois Pereiro

Volvemos a Monforte no comezo doutra primavera para participar nos actos que dan o nome de Lois Pereiro á Casa da Cultura e á Biblioteca Municipal. Nun país tan dado aos esquecementos coma este non deixa de ser un triunfo colectivo que unha figura como Lois perpetúe a súa memoria na cabeceira dos centros culturais da súa cidade. “Moito mellor que un paseo marítimo ou un buque de guerra” dicía Xosé Manuel Pereiro no acto. E por suposto moito mellor o nome dun poeta que o dun título nobiliario (Conde de Lemos, hoxe en mans da Casa de Alba), tal e como algún grupo político propuxo.

Foi inevitábel lembrar onte o 2011, o ano no que o fenómeno Lois conseguiu revolucionar unha data en risco permanente de anquilosamento como é o Día das Letras Galegas. A pesar de que certos sectores sociais consideraron polémico que un autor abeirado á marxinalidade urbana como Lois Pereiro protagonizase a gran data da cultura galega, o certo é que hoxe, catro anos despois, o balance que quedou non pode ser máis positivo. Por primeira vez en décadas as Letras Galegas implicaron na súa festa a toda a sociedade. Das casas okupas ás salas da Academia, e dos actos oficiais aos bares e pubs. Non foi só casualidade nin foi o secuestro académico dun poeta popular. A figura de Lois foi sempre a dun autor cunha noción culta da creación literaria que porén (e a diferenza da maioría dos seus compañeiros de xeración) nunca deixou de entender que a cultura popular tamén era cultura.

Non sabemos que pode dar de si o “Ano Lois Pereiro” co que o concello de Monforte completou a súa homenaxe ao autor, porén, seguramente non serei o único en velo como unha oportunidade para remontar un ano cultural que, até hai unhas semanas, parecía que sería tétrico e terríbel. Tras uns anos de recuperación innegábel do contacto coa poboación, a Real Academia Galega escollía para o 2015 a figura de Filgueira Valverde, un autor que colaborou activamente co franquismo, e por tanto, tamén co xenocidio cultural que este efectuou sobre a lingua e o pobo galego. Por primeira vez, e a pesar de non ser a primeira figura polémica que pasaba polo 17 de maio, varias asociacións culturais negáronse a conmemorar un autor escollido para o Día das Letras. Porén o que máis abundou e o que máis preocupa é o silencio, que fai presentir un 17 de maio monopolizado polo estamento político e por aqueles grupos culturais cun interese ideolóxico ou económico no autor.

As comparacións son odiosas, pero ás veces tamén inevitábeis. Non era a primeira vez que pensabamos en Lois e no 2011 dende a decisión da Academia. E agora que hai unha proposta para celebrar tamén este 2015 doutra forma resulta imposíbel non pensar nas figuras que fan medrar unha sociedade e como seguen a ser referentes por riba daquelas que apostaron por reprimila e empequenecela. Unha vez máis miramos para o poeta do amor e a enfermidade con esperanza, como ese punto de encontro da diversidade dunha cultura, como unha aposta aberta cara ao futuro, como un intento de deter para sempre a roda da infamia. Non hai mellor nome para unha biblioteca.

#Ano Lois Pereiro #Cotidiano #Día das Letras Galegas #Literatura #Lois Pereiro #Monforte de Lemos

02/03/2015 by marioregueira

Novos mares

Loitamos por el dende os primeiros tempos do blogomillo, hai case unha década, cando aínda era o .gz a matrícula para a rede máis reivindicada. Tanto tempo despois era case unha débeda pendente erguer esta bandeira para seguir navegando nos nosos propios barcos, así que, a pesar da boa compaña que tivemos sempre na Blogaliza (dende hai pouco tamén blogaliza.gal), chegou o momento de partir cara a novas terras.

A persoa que me axudou a armar este proxecto dicía que era un momento interesante para as páxinas de autor. En case unha década de crise económica sabemos ben o que subterfuxios como “momento interesante” queren dicir, así que aceptamos que entramos nun xénero en crise e que as nosas torpes mañas e as limitacións propias do formato só contribuirán a agravalo. Aínda así hai unhas cantas cousas novas, se cadra a máis interesante, a posibilidade de crear unha bitácora multilingüe, escrita orixinalmente en galego, pero con versións tamén para a norma portuguesa e o castelán das que seguro saberedes disimular as eventuais grallas.

Mesmo con todas as innovacións, non deixo de ter a sensación de que entro nunha casa con máis cuartos que os móbeis que posúo para enchela, ou se cadra son os folgos para movelos nesta nova mudanza o que falla. Desculpen a desorde, as areas de Gorée son malas de varrer, e hoxe, data máxica do 2 de marzo son, como todos os anos, un pouco máis vello.

Comezamos.

#Cotidiano

08/04/2014 by marioregueira

Na presentación de Ático

Seguramente hai días que son máis emocionantes porque se fan agardar. E ás veces fanse agardar demasiado. Así foi o caso da xornada de presentación en sociedade que acolleu o Pote de Maniños o pasado sábado. A sede da segunda romaría laica máis antiga do país, e un dos exemplos do vizoso asociacionismo civil que prendeu nalgún momento na nosa comarca, brindaba pola chegada a término das obras do Ático, un libro cunha traxectoria absolutamente kafkiana e incríbel mesmo para unha literatura como a nosa, afeita á precariedade e ao desleixo político.

Lin Ático no ano 2006, eu viña de gañar o Premio Xosemaría Pérez Parallé con Tanxerina e na entrega coñecín un dos poetas que acudían ás clases do obradoiro de Eduardo Estévez. Respondía ao peculiar nome de Arsenio Iglesias, e algún tempo despois souben que a súa primeira obra estivera no debate final do xurado, con moitas posibilidades de gañar. As historias sempre poden ser doutra forma. Se Ático gañase no 2005 o Pérez Parallé, eu tería un blogue con outro nome (“O porto dos escravos”, aínda que pouca xente o lembra, é o lugar onde comeza e remata Tanxerina), e Arsenio seguramente estaría a piques de publicar un segundo libro. Non foi así, o que gañou Arsenio, meses despois, foi o premio Avelina Valladares, un galardón que implicaba tamén a publicación da obra na editora Fervenza polo Concello da Estrada. Mudanzas políticas, escasas nocións da responsabilidade e o que eu sempre identifiquei como unha falta de respecto cara á literatura como expresión cultural, fixeron que a publicación do libro fose aprazada unha e outra vez até quedar finalmente descartada. Dentro do dantesco que foi todo o acontecido, lembro que o máis curioso fora ver como se publicaba a obra vencedora do ano seguinte indicando que gañara a edición do premio que correspondera a Ático.

O libro seguiu o seu particular percorrido. Tras un tempo sen alternativas, finalmente parecía que Espiral Maior ía facerse cargo da súa edición. Tras contar xa con probas de edición e figurar mesmo na numeración da colección da editora nas lapelas doutros libros, Espiral Maior atrasa a publicación unha e outra vez e finalmente comunícalle ao autor que non pode facerse cargo do libro. Era xa o ano 2010 cando Arsenio recorre a Positivas, que finalmente consegue sacar Ático a finais do ano pasado.

“Este é un libro maldito e eu son especialista en libros malditos” tenme dito Paco Macías, director da editorial. Non cabe dúbida que máis de sete anos no deserto editorial son abondos como para considerar que Ático tivo unha mala fortuna pouco habitual. Polo medio houbo causas conxunturais, como a crise económica, pero tampouco podemos esquecer a cantidade de incompetencias e desintereses que acumulou o proceso. Tristemente, mesmo nun eido como a edición de poesía, no que o gaño económico é unha cuestión relativamente secundaria, seguen a existir clases e segue a ser moi difícil abrirse paso sendo un autor inédito, que vive fóra do país e que non ten acceso ás redes relacionais que facilitaron o paso a outras persoas.

A pesar diso, nestes anos Ático estivo presente nas mentes das persoas que lle queremos a Arsenio, como un asunto pendente de amañar. Algún dos seus poemas (o 19, da páxina 46) debeu ser a peza que máis veces recitei en público na miña vida, pode máis que calquera escrita por min mesmo. Poder facelo en Maniños, coas Poetas da Hostia, nunha sala ateigada de xente e lendo por un libro, foi unha forma de exorcismo, un final agardado e fermoso. A escasos metros estaba o lugar onde ardeu a barricada, a biblioteca que garda o nome da filla de Marco Polo, e tamén o lugar de onde marchamos un día e a onde nunca volveremos, porque, como ben sabe Arsenio, e antes del Avilés de Taramancos, e antes aínda Heráclito, non regresamos xamais as mesmas persoas aos mesmos sitios.

#Arsenio Iglesias Pazos #Cotidiano #Edición #Edicións Positivas #Literatura

26/03/2014 by marioregueira

Levando libros á fronteira

Estiven tentado de traducir a páxina que preparara para a presentación en Bilbao, pero en realidade cando eu escribo eses textos é para ter fresca unha perspectiva xeral na miña memoria. Moi poucas veces os leo, e iso provoca intervencións espontáneas e axeitadas ao contexto, pero tamén fai que esqueza cousas. Así que seguramente sexa máis xusto dar unha perspectiva xeral das cousas das que falamos.

Comezabamos explicando por que Bilbao, cando se cadra o público obxectivo para unha tradución ao castelán pasa antes por outros territorios. Nesa escolla, ademais do acollemento que nos brindan as amizades, está tamén a teima por procurar sempre os territorios fronteirizos. Non só Bilbao forma parte dunha cultura que, como a miña, viviu os seus conflitos culturais e identitarios, tamén o lugar concreto da cidade é unha fronteira máis: nalgún punto entre o Nervión e o Bere-bar, o barrio da libraría Anti- é un escenario que eu mesmo escollería para calquera das miñas tramas, un territorio multicultural, onde definirse dentro dunha comunidade é un acto político necesario. A propia libraría, cunha liña centrada nas publicacións artísticas que ampliou hai pouco tamén á narrativa, é tamén, ao seu xeito, un espazo fronteirizo. E é nesas fronteiras onde tamén nos atopamos máis cómodos, aínda que neste caso me gustaría ter tamén unha versión en euskera que presentar, estamos afeitos a empregar esas pontes que representan as traducións e as linguas intermediarias.

Despois, o que digo sempre, para min Outono aquí/ Las hojas muertas é unha novela sobre a familia, sobre a familia e a súa reconfiguración nos nosos tempos, onde podemos aceptar máis facilmente que os lazos que construímos son máis voluntarios que biolóxicos e onde non teñen por que responder a planos prefixados. Porén, máis aló do argumento que pode atoparse na páxina da editorial, creo que o que dá un ton particular ás cousas que escribo son os detalles que van máis alá da trama principal, o contexto que rodea á historia e que remite, na maior parte dos meus libros, á cuestión da identidade, esas mesmas fronteiras das que falabamos no inicio e que non deixan de representar as principais características da miña escrita: a cuestión da identidade, os espazos onde existen conflitos identitarios e que non atinxen só á lingua ou á cuestión nacional. Tamén, neste caso, a transición entre os espazos urbanos e os rurais, a destrución das formas de vida, ou a cuestión dos desprazados pola emigración.

No final, xa na conversa co público alguén preguntou por Ferrol, o que non deixaba de devolver o tema novamente á mesma cuestión recorrente: as cidades divididas onde a identidade se constrúe, ás veces por unha oposición constante aos tópicos que pretenden constrinxilas. Algúns deses tópicos tratamos de desmontalos á beira do Nervión, moi ben arroupados pola galeguidade local e ben acubillados nesa pequena trincheira que é a Anti-.

#Bilbao #Cotidiano #Las hojas muertas #Literatura #Presentacións #Pulp Books #Viaxes

22/03/2014 by marioregueira

Bilbao

Nestes últimos meses case non tiven tempo para falar da tradución de Outono aquí, que na súa versión en castelán tomou o imprevisto título de Las hojas muertas, por aquilo de respectar que a referencia é a un standard de jazz e que a miúdo estes mudan o seu ton como tamén poden mudar as obras traducidas, máis por matices, pola forza da espontaneidade ou pola necesidade da adaptación que por unha decisión clara e decidida de modificar o seu contido.

Publicar noutra lingua (e sobre todo noutra lingua tan próxima) é un pouco como volver comezar. Case unha década despois do meu primeiro libro e da miña primeira presentación pública isto é como outra primeira vez, e se cadra por iso escollemos espazos que, non sendo completamente nosos, si que son familiares e nos que nos atopamos cómodos. Esta vez será na cidade de Bilbao, un espazo que forma parte da nosa educación sentimental e do que coñecemos locais, rúas e historias, aínda que os nosos paseos por ela fosen algo máis infrecuentes do que poderíamos agardar. Se lles cadra (ou se saben de algunha persoa exiliada a quen lle cadre), alí estaremos este luns 24 ás oito da tarde na libraría Anti- falando da música, das adaptacións, das periferias e das fronteiras. Na mesa, o autor vasco Íñigo Astiz e por Arsenio Iglesias Pazos, un rapaz da miña aldea.

#Arsenio Iglesias Pazos #Bilbao #Cotidiano #Las hojas muertas #Literatura #Outono aquí #Presentacións #Pulp Books

18/03/2014 by marioregueira

Mar e ferro (Nos 30 anos de Radio Fene)

A primeira vez que escoitei a voz de alguén coñecido nun medio de comunicación foi en Radio Fene. Eu tiña seis ou sete anos e entrevistaban a meu pai por unha exposición de pintura. E aínda que era unha radio local, ou precisamente por iso, a transcendencia do feito era da maior importancia para o punto de vista dunha crianza dos oitenta. Nun contexto que trataba, en certa medida, de relativizar ou ignorar o peso dos colectivos de obreiros na historia e no futuro da comarca, Radio Fene xogou unha carta que moitos outros medios de comunicación, mesmo locais, trataron de ignorar. Saiamos pola radio, falabamos na nosa lingua, as nosas historias tiñan a súa importancia e podiamos atrevernos a protagonizalas, a continuar o pulo creativo e de contestación que conforma calquera cultura. E penso que iso non deixaba de ser unha aposta pola creación dunha sociedade civil, dunha comunidade cos seus propios valores onde a construción naval, coas súas loitas e tensións, sempre representou unha parte fundamental.

Como tan ben contan en Praza, Radio Fene seguiu trinta anos máis dando conta de moitas cousas. Do cotián e do transcendente. Dende as loitas de Astano nos convulsos oitenta até os premios literarios locais. E pouco imaxinaba aquela crianza de hai case trinta anos que algún día celebraría un aniversario tan longo co medio, nun convite a continuar creando o imaxinario da comarca pola vía de inzar a barriada obreira de San Valentín con murais sobre a nosa relación co mar e co ferro. Os trinta anos de radio confúndense coa reivindicación nun dos momentos máis duros da construción naval, e seguen apostando pola única vía posíbel: construír unha imaxe do que somos para seguir sendo. Seguramente San Valentín xa non acolle a tantas das persoas que moven as icónicas grúas de enfronte como hai anos, pero o que unha comunidade é só é moi relativamente o que unha comunidade fai. Normalmente é a forma na que unha comunidade se representa e tamén a forma na que xestiona o seu pasado. Os murais de San Valentín son abondo explícitos neste sentido.

E dalgunha forma, como dicimos sempre que recitamos os poemas d’O Silencio, esta crise é unha guerra inmensa que deixará paisaxes devastadas sen necesidade de soltar unha soa bomba. E nesa guerra, a comarca de Ferrolterra é a cidade que, como Stalingrado, se defende até o último home e até a última muller. Aínda que cando paren as bombas descubramos que xa só quedan cascallos.

#Activismo e resistencia #Construción naval #Cotidiano #Estaleiros #Fene #Ferrolterra #Medios de comunicación