05/07/2011 by marioregueira

Os traumas e as cadeiras

As institucións e as asociacións tamén crean a súa personalidade. Por máis estendidas no tempo que sexan, sempre manteñen un fío de actitude interna que vai pasando de xeración en xeración das persoas que as forman, moito máis se esas persoas teñen que ser elixidas ou moderadas no seu ingreso polas precedentes. A Real Academia Galega tamén ten a súa personalidade, os seus vicios propios, e os seus peculiares tributos a render, a súa dinámica interna marcada tristemente pola historia.

A precaución, o medo e o respecto” son propias dunha institución que viviu baixo o peso do franquismo (nunca foi prohibida explicitamente) facendo cesións tan dolorosas como a de ter que limitar o emprego do galego en parte dos seus actos públicos ou conceder unha cadeira honorífica ao verdugo principal da lingua que pretendían defender. Dentro diso están tamén as estratexias do supervivente: a obrigada moderación política dos seus membros durante os anos da ditadura e tamén unha longa transición (1977-1997) a mans dunha persoa que non destacou precisamente polas súas ideas progresistas (o “secuestrador” García-Sabell). Ao mesmo tempo, a dependencia do financiamento público baixo gobernos autonómicos adversos moderou aínda máis a súa capacidade de acción e a posibilidade de desenvolver un labor crítico verdadeiro. Non cabe dúbida de que a personalidade da Real Academia Galega está chea de traumas, e aínda que os traumas sempre explican algunhas cousas, moi poucas veces conseguen xustificalas. Cun independentista de esquerdas á fronte e persoas tan pouco sospeitosas de conivencia coa ideoloxía patriarcal como Xohana Torres, Manuel Rivas ou Margarita Ledo, a R.A.G. non pode escusar durante máis tempo as débedas que ten coa sociedade galega, nin seguir enleada nunha atmosfera que fala máis dos medos doutras épocas que da afouteza que esixen os novos tempos.

Na miña opinión, as leis que fomentan a igualdade son absolutamente necesarias, pero moitas veces representan tamén unha proba en contra no xuízo que os tempos farán sobre a nosa época. Porque se a comezos do século XXI era necesario lexislar para que as mulleres e as minorías tivesen garantida a súa representación en institucións culturais ou políticas é porque grandes capas da sociedade estaban a naufragar na consecución dunha distribución xusta e respectuosa. Non querería ver sumado aos vellos traumas da Academia o de pertencer a esa parte do tecido social que se opuxo ou obstaculizou a normalización do papel das mulleres, aínda que chegado o caso, non me importaría que esta pregunta no aire, tivese algún tipo de consecuencia.

A pelota, xunto con moitas outras pelotas, segue no tellado da Academia, mentres tanto, a música segue soando, e con ela o xogo das cadeiras.

#Activismo e resistencia#Feminismo#Galiza#Lingua

01/07/2011 by marioregueira

As culpas

Non direi que non consuman produtos galegos. Consuman produtos galegos. Merquen libros e banda deseñada, vaian ao pouco cinema que as salas proxectan na nosa lingua, se queren subscribirse a un xornal, subscríbanse a un xornal en galego, vaian a concertos de música galega e en galego, acudan ao teatro. Mesmo máis aló do estritamente cultural, acudan aos mercados de abastos, busquen produtos da nosa terra e daqueles escollan os que teñan etiquetaxe na nosa lingua, non volvan a locais que non teñan a carta polo menos tamén na nosa lingua e tenten probar naqueles outros que ademais teñen un compromiso firme cos produtos do noso país e cos pequenos produtores. Agasallen algunha desas moitas opcións, moi especialmente  ás crianzas, que no medio do maremagnum Disney lembrarán sempre a sorpresa das historias que chegan nunha lingua distinta, unha lingua rebelde e máxica onde todo parece posíbel.

Porén non direi só que consuman. Descarguen música, fotocopien, escaneen, pirateen, se son persoas afoutas rouben libros nas grandes superficies, descarguen filmes e series, cóense nos concertos, lean a prensa na rede, espolien as bibliotecas públicas e espolien as bibliotecas dos amigos, aproveiten os espectáculos gratuítos ou que só custan o prezo dunha consumición. Empápense de cultura, critíquena, desprecen os seus produtos cativos e emociónense cos brillantes, porque iso é basicamente para o que valen todas as culturas do mundo, para estabelecer un diálogo intemporal. Nunca un estanque, sempre un caudal, cos seus remuíños e os seus remansos, coas súas augas podres e aquelas outras ateigadas de peixes.

E non direi só que merquen, porque as novas tristes destes días levaron en demasiadas ocasións a responsabilizar aos interesados na cultura e na supervivencia da lingua, a caer no remuíño da lóxica neoliberal segundo a cal para que unha cultura (sen estado) exista debe ser rendíbel economicamente. Mentres os grandes medios do país recibiron axudas (non poucas veces no nome da normalización lingüística), os pequenos proxectos coherentes coa lingua teñen que explicar a súa supervivencia no medio da xungla do mercado. Cando grande parte das industrias do país están subvencionadas, as empresas culturais galegas teñen que sobrevivir co posto ou afrontar unha extinción que se xustifica na súa baixa rendibilidade comercial, non demasiado diferente á doutras empresas que seguen adiante.

Caer na trampa de asumir a nosa responsabilidade persoal implica asumir a lóxica perversa das cousas, unha lóxica que nos levan suxerindo dende hai anos e que é, en realidade, unha das grandes falacias da relación entre a cultura galega e a imposición castelá. Naturalmente que sempre debemos estar ao lado da nosa cultura, pero o peso económico do mantemento de moitos dos seus proxectos non é unicamente responsabilidade nosa. Existe unha responsabilidade estrutural de todos os gobernos en manter determinados sectores de interese público. Se no Estado español fechase o último xornal diario en castelán, o goberno inxectaría cartos para evitalo. Algo semellante acontecería se o cinema en castelán tivese anos en branco ou anos cun par de filmes. Se o castelán perdese un grande número de falantes en favor do inglés, por exemplo, a campaña gobernamental para impedilo sería brutal. O interese en manter este tipo de campos non é só moral ou gratuíto, aparece recollido en distintos puntos do aparello lexislativo. No caso galego tamén, polo que a desidia do mal goberno que nos asombra non é só unha incompetencia e unha mostra de ignorancia, senón un abandono neglixente dos deberes que lle son propios.

E si, insisto, compren produtos galegos, apoien os proxectos propios e fagan por que a nosa cultura floreza e medre comercialmente. Porén, a próxima vez que feche un xornal, unha editora, unha sala de teatro ou un festival de música, non caian no xogo das culpas doadas nin cedan á lóxica perversa do capitalismo imperialista. Non lles corresponde aos nosos soldos de obreir@s e precari@s soster todo o edificio enorme da nosa cultura. Ou si, pero a través dos impostos que hoxe, en función da xestión deste goberno, van para cabeceiras que se expresan nunha lingua estranxeira, para grupos musicais formados en Madrid ou para asociacións que defenden un apartheid lingüístico demencial.

#Activismo e resistencia#Cotidiano#Galiza#Lingua

28/06/2011 by marioregueira

O último xornal en galego

Nunca pensei que tería que falar de Galicia Hoxe desde a nostalxia ou o epitafio. O medio, que poderiamos inscribir na xa longa tradición do xornalismo compostelán ligado á vida cultural universitaria e a defensa do galego, parecía feito, por unha vez, para ficar. Porén, como pasou nos anos cincuenta co Suplemento del sábado de La Noche, as propostas de raíz galega que ademais xogan a visibilizar novos valores son molestas. Naquel momento foron as autoridades franquistas, hoxe son eses novos disfraces do fascismo feitos con retallos das telas da economía, as crises e o libre mercado. Persoalmente perdo con Galicia Hoxe o medio no que apareceron as miñas primeiras colaboracións literarias cunha certa difusión, un foro onde se contaba ocasionalmente coa miña voz e onde os meus libros atoparon un oco lonxe da superficialidade doutros medios. Perdo tamén a doce sorpresa de atopar os meus versos no xornal da mañá durante o café. Isto último, tal e como están as cousas, dubido que volva experimentalo nunca máis.

Porén, a sociedade perde moito máis. Probabelmente, algo que a expresión “último xornal diario escrito integramente en galego” nin sequera consegue captar en todo o seu dramatismo. Somos, unha vez máis, Mohicania, o país das últimas cousas, as testemuñas do final do espolio. E dende esa perspectiva é moi complicado superar a barreira anímica que permita asentar novos proxectos ou buscar perspectivas para conservar os vellos. Ás veces, nin sequera é doado analizar a perda dende ese punto de vista.

Nas horas que seguiron ao anuncio do feche do xornal sucedéronse moitas reaccións, e non poucas delas situaron a responsabilidade no conxunto da sociedade, moi concretamente daquela grande parte da sociedade preocupada polo devir da lingua. Seguramente non é o momento para falar en contra do voluntarismo, porén si que deberamos matizar que o voluntarismo non pode ser un camiño, senón un punto de partida. Con isto quero dicir que a solución de que todos merquemos militantemente todo proxecto baseado na lingua nunca pasará de ser unha solución momentánea, un medio para un fin que non pode eternizarse. Máis que da desidia da sociedade galega, da crise do xornalismo en papel ou da crise económica, Galicia Hoxe cae como produto de dous factores:

O primeiro, unha política lingüística nefasta que se asenta no “deixar morrer” a cultura galega e recorta algunhas subvencións, mentres mantén intactas outras. A segunda, o feito de ser desde sempre, un produto secundario posto ao servizo da estrela económica do seu grupo empresarial. E deste papel secundario, da imposibilidade de convertelo nun medio competitivo, precisamente para evitar a competencia co seu irmán editorial, responde grande parte do problema. Como moita xente preguntou estes días, habería que pensar se o outro xornal do grupo vai seguir saíndo á rúa ou por que os proxectos en galego sempre son apostas secundarias, linguas compartidas noutros medios, compromisos que cobren expediente pero polos que ninguén se vai sacrificar realmente, polo menos dende a perspectiva empresarial e institucional. Mentres ese voluntarismo dos grandes continúe fallando, todo o voluntarismo individual será un simple parche, por máis que, por desgraza, siga sendo un parche necesario.

A xente que traballou nestes anos no Galicia Hoxe fixo un traballo admirábel en máis dun sentido, moi especialmente no tratamento dos temas culturais. Tamén hai que afagarlles a valentía de falar na defensa da Galiza e da lingua cando foi necesario e manter unha liña crítica da que abdicaron a maior parte dos outros medios. Por desgraza, unha vez máis, son méritos que se entregan como as medallas aos soldados caidos: en man e no medio dun funeral, mentres nos preguntamos a onde poderían chegar as nosas coraxosas tropas se fosen mellor equipadas, se non fosen deixadas á valga entre as liñas inimigas e tivesen unha boa retagarda que mirase delas. Como di hoxe Caetano Díaz “Só lle tiñamos medo a que nos caese o ceo enriba”. Por desgraza, ese tipo de xente destemida é a que sempre precisou este país, o único país no que o ceo cae unha e outra vez sobre as testas das persoas que se atreven a erguelas.

#Activismo e resistencia#Cotidiano#Galiza#Lingua

16/12/2010 by marioregueira

Os penaltys de Djukic


Pareceume ben este artigo en castelán de Xosé Manuel Pereiro, aínda que como na filmografía de Tim Burton, hai que dicir que primeiro ben, pero despois mal. A parte que está ben é unha análise medianamente boa da situación lingüística e a explicación subxectiva de por que determinadas persoas respectábeis da nosa cultura deciden compoñer e asinar un documento manifestamente entreguista. A parte que remata mal é a eterna análise que se leva facendo dende hai case dous anos sobre a derrota electoral e a lexitimidade e representatividade social dos grupos “refractarios”.

Non é verdade, ou non é toda a verdade, que a perda de votos estivese directamente relacionada coa política lingüística. Seguir dando por certo que houbo un éxito en defender “que a terra é plana e o galego de impón” non fai máis que seguir marcando puntos nunha vitoria das minorías antigalegas que foi de sempre moito máis mediática que electoral. As asociacións de defensa da libertinaxe lingüística existían previamente ao goberno do bipartito o seu ruxe ruxe era máis ou menos o mesmo, sinxelamente non tiñan a utilidade que certos medios e certos partidos quixeron darlle nese momento histórico, é dicir, non tiñan altofalantes nin campañas publicitarias, probabelmente porque o seu discurso nos anos do PP era igual de crítico con aquel goberno do que foi co bipartito.

En segundo lugar, é verdade que é un momento de reformular a estratexia, pero como dicía o outro, que terceira vía habemos de probar sen non probamos aínda a segunda? Que terceiras alternativas queremos nun país onde se leva facendo a mesma política lingüística timorata e servil nos últimos trinta anos? Porque a política lingüística do bipartito pode xogar a buscar as sete diferenzas cos produtos lexislativos do fraguismo, pero nunca poderá presumir de que marcou unha verdadeira mudanza tal e como si a marcaron no seu momento os gobernos nacionalistas basco e catalán. En todo caso a diferenza marcouna politicamente o BNG cun electorado que agardaba moito máis dese día soñado longamente no que o seu partido rozase cos dedos o poder autonómico. Facer outra lectura é confirmar o mito de que o bipartito impuxo a lingua e bos cidadáns castelanfalantes se revolveron ante tal atrevemento. E confirmar a vitoria xornalística, e seguir traballando de altofalante para outros que nin sequera pagan.

Sempre me referín ao goberno do bipartito como o penalty de Djukic do nacionalismo. É dicir, o momento no que un equipo afeito aos campos de lama e a traballar duramente se atopa cun inimigo descoñecido ao que non sabe como domear: a presión dun final de liga. O que é dramático é non decatarse dese erro e seguir incidindo en que a actitude correcta é avanzar con medo e tirar sen forza e telegrafando a dirección, seguir tirando penaltys de Djukic cando xa nin sequera tes a presión de estar a xogarte unha liga. Os problemas que a Generalitat tivo coas leis do catalán no ámbito educativo, ou as revoltas de funcionarios vascos ante a política lingüística que se fixo co euskera foron verdadeiras batallas que nin sequera marcaron especialmente o ritmo electoral deses países nin provocaron un só paso atrás nos colectivos que defendían a lingua propia. Non temos o mesmo panorama político, pero en troques si que temos a única lingua autonómica do Estado que ten máis falantes no seu territorio que o castelán. A única lingua autonómica que segue a ser, tras 500 anos de imposición do castelán, lingua maioritaria na súa comunidade. En caída libre, pero témola, e o único que precisamos é dunha vez unha política decidida de esixibilidade e normalización como a que tiveron as outras. Se cadra sexa hora de exportar o bilingüismo restitutivo a outros territorios que o precisan máis e importar para aquí parte da súa decisión e da súa autoestima. Ou o seu xeito de gañar ligas no último minuto do último partido cando todo parece en contra.

#Activismo e resistencia#Galiza#Lingua

04/12/2010 by marioregueira

A invención da pólvora

A primeira crítica é que non é o momento, porén é unha crítica que non é nova, nunca é o momento para dividir forzas, e por desgraza toda loita asociada a lingua galega (e non só) nace eivada pola propia defensa que farán os representantes de ambas normativas e a súa política xeral de non recoñecerse na súa mutua existencia. O último que precisamos son novas polémicas que desgasten a xa minguada noción de unidade, en calquera sentido. Hai plataformas que poden discutir propostas cunha noción democrática maior que a que opoñen unha ducia de firmas, por moi vistosas que sexan. Calquera destas organizacións (e xa son demasiadas) ten centos, miles, de adhesións e persoas asociadas que teñen unha idea sobre a lingua coa que se debera contar antes de fomentar un debate baldío, entre elas as doutros reputados lingüistas que, digo eu, terán algo que dicir.

A segunda crítica é de repeticións. Sospeito que ninguén, e digo ninguén, cre nun futuro inmediato no que o noso país non sexa bilingüe, e creo que todas as persoas interesadas no devir do galego asumen que a súa recuperación pasa necesariamente por un estadio no que os falantes de castelán (os únicos monolingües) entendan a riqueza que o galego lles brinda e asuman ese “bilingüismo restitutivo”. Como persoa que pasou entre hispanofalante monolingüe e falante bilingüe un período relativamente longo da súa vida, podo afirmar que nunca se me desprezou nin se me considerou cidadán de segunda, ao contrario, sempre atopei persoas galegofalantes abertas e animadas, pacientes coas miñas grallas e extremadamente agarimosas e motivadoras respecto do cambio lingüístico, por máis radicalizadas politicamente que estivesen. E conseguírono. De feito, coñezo moitas persoas neofalantes e outras que decidiron non ser neofalantes que estiveron expostas tamén a todo isto, e ningunha delas se sentiu nunca prexudicada polas políticas de promoción do galego. Sería absurdo, se son de promoción non o son de imposición, máis que nada porque é legalmente imposíbel impoñer o galego. De feito, a primeira vez que escoitei tal cousa foi hai un par de anos da man de minúsculas organizacións extremistas que promulgaban o apartheid lingüístico, nunca agardaría ver tanto eco en ideas tan minoritarias. Unha mentira repetida mil veces convértese nunha verdade. Iso xa o sabiamos, o que non esperabamos era ver a algúns repetíndoas.

A terceira crítica é a medida dos soños. Porque ninguén ten dereito a marcar os nosos obxectivos políticos. Que o estadio do bilingüismo restitutivo sexa definitivo ou evolúa depende da vontade da sociedade galega, ninguén ten dereito a marcalo como unha meta inmóbil. Se despois diso camiñamos cara o monolingüismo será a sociedade a que o decida, hoxe por hoxe, tanto tanto ese estadio como o seguinte son simples proxectos políticos. E se algo non soporto é que alguén que ten un proxecto político irrealizado veña a dicir que o dos demais é irrealizábel.

A cuarta crítica é de lendas urbanas. Non atopo nos soños históricos do nacionalismo unha idealización das sociedades monolingües, e sospeito que é unha lenda urbana. En realidade, a maioría das figuras do nacionalismo histórico defenderon sempre, dende Castelao aos nosos días, a hexemonía social da lingua galega, cousa ben distinta do que representa a idea política dunha sociedade monolingüe. Esa falsa idea da radicalización nacionalista e da prohibición da outra lingua é outro mito extremista que algúns repiten non se sabe moi ben por que.

A quinta crítica é de tradición política. Para lograr a paz lingüística, dende unha perspectiva realista, hai dous camiños: o exterminio do galego ou que o galego consiga un respaldo legal aplicábel que cando menos o equipare ao castelán en dereitos e obrigas. O resto é como se o prisioneiro discutise coa patrulla do campo de concentración como se van repartir a cesta de Nadal. Non pode haber convivencia sen igualdade, iso para comezar. E iso hai que explicalo na Galiza e discutilo fóra da Galiza, cun estado que por certo ten unha tradición política respecto das linguas e da alteridade cultural que nos pode explicar Moreno Cabrera calquera tarde que teña libre. É outro xeito de dicir que a paz lingüística a medio e longo prazo se gaña, e gáñase nas rúas e nas urnas (venceremos nós).

A sexta crítica é o descubrimento de América. Non esta mal que no ano 2010 haxa xente que veña a decatarse de que o galego pode ser unha ponte cara á lusofonía, en fin, mellor tarde que nunca, eu boteino de menos cando Estremadura se levou as aulas de portugués, os fondos europeos e o papel de portavoz “natural” do Estado español con Portugal. Tamén agardo que  esa concesión teña algún peso para forzar un reencontro con parte da masa social que leva anos deixándose a pel en defensa do galego, por máis matices que teña o xeito ou a forma na que o defendan e o escriban. Porque, sinceramente, da lusofonía (ou galegofonía) interésame máis un entendemento con eles que con Brasil e Portugal (cos que penso que nunca tivemos ningún problema para entendernos).

E en definitiva, a crítica xeral é a da invención da pólvora. Solucións obvias para vellos problemas co agravante de que se repiten parte dos discursos malintencionados e minoritarios que se fixeron nos últimos anos sobre a lingua. Un gasto de esforzos propios e alleos que queima un pouco máis aos que estamos interesados polo devir da lingua galega e continua a dividir o que deberá ser un único clamor de defensa nestes tempos difíciles. Por sorte hai persoas que seguirán traballando coas ideas claras, e por sorte sei que esas son a maioría.

(Se non sabes de que vai isto, en Trafegando Ronseis fixeron un resumo moi pavero).

A imaxe está tirada de aquí.

#Activismo e resistencia#Galiza#Lingua

20/09/2010 by marioregueira

Eróstrato, Chapman, Feyjóo

Lennon e Chapman

Recoñece Mark Chapman algo que moita xente sospeitabamos de hai tempo. Que matou a John Lennon para deixar de ser un ninguén e atinxir un reflexo dalgunha cousa semellante á fama. Suspensas fican as teorías da conspiración, as preguntas que Salinger nunca respondeu, probabelmente porque non tiña as respostas, e nas que O vixía no centeo xogaba un papel detonante no asasinato. Eu son unha das persoas que leu o libro de Salinger procurando en boa parte unha razón para matar ao mellor dos Beatles, e aínda que algún dos personaxes secundarios lembra inequivocamente a Lennon ningunha persoa no seu xuízo podería atopar as respostas que segundo Chapman estaban alí. Ao contrario, a anécdota, xunto con algunhas outras relativas á obra e de ton similar, lixaron parte da súa significación literaria popular e abriron a porta dos cazadores de misterios. Agora Chapman recoñece que o fixo pola fama e que un dos méritos de Lennon era ser máis accesíbel que outros obxectivos. Non tivo sequera o mérito da orixinalidade.

No século IV antes da era común, o templo adicado en Éfeso á deusa Artemisa, considerado unha das marabillas do mundo, foi incendiado por un tal Eróstrato. A única razón documentada (aínda que confesada baixo o pouco fiábel método da tortura) foi que o criminal pretendía que o seu nome fose lembrado pola posteridade. Os habitantes de Éfeso tentaron que isto non acontecese e prohibiron que volvese ser pronunciado ou escrito, porén, ao contrario que un resto fidedigno do templo, o nome de Eróstrato chegou a nós e hoxe serve para mencionar complexas síndromes psicolóxicas relacionadas co afán de notoriedade.

Ao lado da capacidade destrutiva dunha pistola ou dunha chama existen realidade moito máis complexas de botar abaixo e nas que non cabe unha autoría tan directa e individual. Un dos principais problemas cos que topamos na concienciación lingüística é facer concibir á xente que unha lingua é un elemento vivo, e que como tal pode evoluír, transformarse e tamén morrer, por máis que os seus procesos sexan lentos e espallados no tempo. Do mesmo xeito, as responsabilidades do seu ocaso non son reducíbeis a un único individuo nin a accións tan radicais como pegar uns tiros ou iniciar un lume, en ocasións poden estar máis relacionadas coa pasividade que cun acto concreto.

Cando certa organización acusaba ao reinado de Fraga da maior perda de falantes do galego na súa historia como lingua non dicía mentira, porén é certo que o resultado non pode desvincularse dun deixar actuar certa inercia posfranquista máis que de accións realmente agresivas e decididas. A responsabilidade do esmorecemento dunha lingua é forzosamente compartida, tamén moitas veces polos propios falantes que a abandonan ou desvalorizan. Na circunstancia actual, porén, estamos ante un nivel de agresividade fáctica non vista dende a fin da ditadura e que contrasta coa simple incompetencia, máis ou menos provocada, dos gobernos anteriores. É certo que non constituirá o final da lingua, entre outras cousas porque non o imos consentir, porén resulta unha vez máis unha pobre tentativa de conseguir notoriedade a través do exterminio. O cemento dunha carreira política que poida ser vista dende Madrid e na que levar como presente e pase de entrada a nosa cabeza. Que non se esqueza o señor presidente, de levar tamén unha copia de O vixía no centeo. Esta, non esta.

#Activismo e resistencia#Cotidiano#Galiza#Lingua

16/09/2010 by marioregueira

A ideoloxización nacionalista

Chamaba a atención que unhas das primeiras medidas do novo goberno da Xunta en relación ás escolas infantís fose combater a súa suposta ideoloxización. E chamábaa precisamente porque poucos de nós pensabamos que unha casiña sorrinte cunha bandeira galega fose un logo politizado para unhas escolas dependentes da Xunta e moito menos que unha galiña azul cun lapis o fose menos. Dalgunha forma devolvíannos ao vello debate sobre nacionalismo e ideoloxía, no que os defensores da equiparación entre estado e nación pretenden que a súa postura non é só lexítima, senón tamén natural, é dicir, apolítica ou desideoloxizada. Somos os demais os que politizamos as cousas, eles “énchenas de coñecemento“, como se puidese pretenderse un coñecemento que non parta dunha postura política explicitada xa dende o mapa que se colga na aula ou a lingua que se emprega para transmitilo. Non existe, para mal de moitos, a postura non ideolóxica ou despolitizada, calquera elemento, por banal que pareza, é susceptíbel de ser considerado un instrumento político, todo depende do punto no que sexa percibido. O exemplo das galescolas é perfecto. Ningún galego se podería sentir ofendido por un logo infantil coa súa bandeira civil onde se lles ensina a súa lingua ás crianzas, ningún agás quen se sinta ofendido pola existencia mesma doutra bandeira e doutra lingua distintas á súa.

Algo semellante acontece agora cos equipos de normalización lingüística. Naturalmente que os equipos están ideoloxizados.  Se cadra a moitas persoas non llo pareza, pero para quen persegue e nega a existencia dunha lingua calquera elemento que se defina como “normalizador” desta é obviamente un elemento político, e como tal, un elemento a ser exterminado. E nós non deberamos ter medo de recoñecer que non só é político, senón que fai a nosa política, a que defende a idea que a maior parte dos galegos temos da nosa lingua e a que asegura un futuro para esta.

#Activismo e resistencia#Galiza#Lingua

03/09/2010 by marioregueira

O ruído das máquinas

Sorpréndeume lonxe a nova da semana. Annus horribilis da prensa galega con feches, limitacións e mudanzas inesperadas. En realidade a sorpresa é relativa, só evidencia de que xeito os rumores do último ano se van confirmando pouco a pouco. O pior, en realidade, non é a sorpresa, é a certeza de que, ao contrario doutras veces, o ruxe ruxe é certo e probabelmente aínda nos agarden máis novas deste tipo.

Por outra banda, e se cadra pola proximidade mediterránea, a miña perspectiva da cuestión ten outros matices. Nos últimos días habitei nun país onde, se ben a situación lingüística está lonxe da meta dourada da normalización absoluta (se tal cousa existe), si que formula unha paisaxe que calquera galego envexaría sen ningún problema, e isto tamén non é unha excepción no caso dos medios de comunicación. Dalgunha forma a estrutura piramidal dos medios presupón unha sociedade que os reclame na súa diversidade. Moi dificilmente se dará o caso no que esa diversidade responda ás taifas concretas dun partido político, e moi dificilmente os medios que teñan orientacións tan concretas poderán baixalo até unha minuciosidade que non lles pase factura no respecto e a diversidade do seu propio público. Naturalmente que existen outras causas de peso, pero o contacto e a supervivencia dun medio debería depender en primeiro lugar do seu público, sexa real ou potencial.

Teño diante de min un exemplar da revista Sapiens, un revista mensual de historia editada integramente en catalán. Aínda que o proxecto xa debe ter o seu tempo (o deste mes é o número 95), para min é algo máis que unha revista. Semella un animal mitolóxico e representa dende a miña fascinación de neófito parte daquilo que sempre soñei para o meu país. Especialmente agora que resoan os ecos das portas a fecharse e das rotativas parando de traballar significa tamén para min unha chamada á reflexión. Qué falla e qué cousas estamos facendo tan mal para non poder manter sequera un portal web ou un semanario impreso. E a resposta intuitiva devólveme a esa sociedade á que moitas veces se culpa de todos os males do país, a que vota e se trabuca, a que perde case sen decatarse e case ao mesmo tempo os seus montes e o seu espazo civil, a que fracasa, e da que ninguén se decata de que para fracasar é necesario tentar primeiro outra cousa que non sexa o fracaso. Non penso nela cunha solución na mao, só penso nela porque sei que máis aló dos reis de taifas e os seus pregoeiros, será (ou non) a que bote a andar outra vez as máquinas, e a que salve (ou non) a nosa lingua das alancadas exterminadoras do mal goberno que nos asombra. E se cadra só por iso mereza máis preocupacións, esforzos e alento que todo o trebón que este ano nos deixa.

#Activismo e resistencia#Galiza#Lingua

17/04/2010 by marioregueira

GZ KMKZ

kamikazes

Había realmente moito tempo, xa mesmo na última fase do blogue no outro enderezo, que non falaba do tema da lingua, ese que se converteu nunha loita aberta no último ano e pico e que tantas paixóns e enigmas irresolúbeis acumulou dende entón. Non foi por desleixo, a miña perspectiva é que todo problema lingüístico é un problema sociolingüístico e que como tal atopará unha solución fundamentalmente política na que hai que seguir traballando.  Por unha banda da política cotiá que representa a coherencia e a fidelidade social á lingua, por outra a da política partidista que é a que bota os gobernos abaixo e que como moito demorará algo menos de tres anos en poñer as cousas no seu lugar. E hoxe por hoxe preocúpame moito máis a primeira que a segunda, e non só pola sangría que representa o 26.945, e que posta en perspectiva e por faixas de idade é aínda peor do que parece. Preocúpame tamén a eterna falta de definición que seguimos aplicando neste tema.

Falando cun amigo o outro día acabamos concluíndo que a loita da lingua pola súa supervivencia sempre foi unha pugna por superar o seu espazo simbólico e materializarse nunha realidade concreta. Dende os tempos do Rexurdimento, no que a lingua era a lingua da poesía para un grupo de intelectuais incapaces de empregala en calquera outro contexto, até a lexislación lingüística do fraguismo, que non molestou a ninguén até que foi reformulada polo bipartito coa radical innovación de facela, por vez primeira, esixíbel. Asusta que neste momento, no peor ataque dende o franquismo, e no que deberamos demostrar a maior firmeza, aparezan os sociolingüistas arrepentidos e as reformulacións sobre o fondo da cuestión.  Asusta que un novo intento de materialización nos devolva ás esixencias de antano nas que debemos contentarnos cun uso simbólico ou cun valor metafísico. Levamos séculos tratando de conseguir un respaldo legal obxectivo para unha lingua da que a súa simple supervivencia merecería un monumento á constancia do pobo, e sinceramente, non creo que sexa este momento de retroceso nos nosos dereitos o máis axeitado para desincharnos e recuperar os nosos peores tópicos.

A nosa lingua serve para tantas cousas como calquera outra, non a vamos relegar aos ámbitos familiar e laboral porque apostamos pola súa hexemonía social, e hoxe por hoxe é a única “lingua propia” deste país, tanto dende unha perspectiva histórica como dende unha perspectiva estritamente legal. Non permitiremos que isto mude e non daremos un paso atrás, ao contrario, son moitos os pasos adiante e o terreo que nos queda por percorrer. Claro que vai haber xente descontenta, grupos inflados polos medios de comunicación, presións sociais, xente de fóra e cipaios entre os nosos muros. Iso é facer política, non se pode contentar a todo o mundo sen descontentalos a todos e non hai solución completa e perfectamente equitativa. Vai haber oposición, e andado o camiño político deste país non vai ser a peor á que nos teremos que enfrontar.

O problema señores, non vai ser o número de linguas que a nosa sociedade vai falar. Os tempos marcan que será máis de unha, e iso é unha riqueza á que non pensamos renunciar. O problema é cal delas vai ser a socialmente predominante e aí, calquera aposta por outra que non sexa a nosa segue sendo un suicidio colectivo. Un suicidio lingüístico e cultural. Claro que Catalunya ten outra relación coa lingua. O catalán, tendo menos falantes porcentuais que o galego, ten un respaldo legal co que nós nunca nos atrevemos a soñar.  Ou si, atrevémonos e corremos de novo cara a atrás cando catro voces tusiron a súa desaprobación. Cando teñamos esa lexislación  e o futuro asegurado veremos se serven tamén as súas outras solucións. E sinto ser tan positivista ás veces, pero mentres non teñamos esa lexislación, mentres teñamos que aguantar este atentado diario contra a nosa lingua e mentres se siga vulnerando a escasa normativa internacional que garante o noso dereito á existencia, hai cousas que sinxelamente non se negocian.

Haberá quen diga que levamos a lingua ás barricadas. Ben, haberá que repetir que non fomos nós os que a puxemos alí. E en calquera caso sempre preferín os milicianos que caían defendendo o seu posto que os rapazotes que estoupaban os seus avións contra o inimigo sen conseguir detelo. E iso tamén é unha cuestión ideolóxica.

#Activismo e resistencia#Galiza#Lingua
1 2

Este sitio web emprega cookies para que vostede teña a mellor experiencia de usuario. Se continúa navegando está dando o seu consentimento para a aceptación das mencionadas cookies e a aceptación da nosa política de cookies, pinche na ligazón para máis información.plugin cookies

ACEPTAR
Aviso de cookies