Pareceume ben este artigo en castelán de Xosé Manuel Pereiro, aínda que como na filmografía de Tim Burton, hai que dicir que primeiro ben, pero despois mal. A parte que está ben é unha análise medianamente boa da situación lingüística e a explicación subxectiva de por que determinadas persoas respectábeis da nosa cultura deciden compoñer e asinar un documento manifestamente entreguista. A parte que remata mal é a eterna análise que se leva facendo dende hai case dous anos sobre a derrota electoral e a lexitimidade e representatividade social dos grupos “refractarios”.
Non é verdade, ou non é toda a verdade, que a perda de votos estivese directamente relacionada coa política lingüística. Seguir dando por certo que houbo un éxito en defender “que a terra é plana e o galego de impón” non fai máis que seguir marcando puntos nunha vitoria das minorías antigalegas que foi de sempre moito máis mediática que electoral. As asociacións de defensa da libertinaxe lingüística existían previamente ao goberno do bipartito o seu ruxe ruxe era máis ou menos o mesmo, sinxelamente non tiñan a utilidade que certos medios e certos partidos quixeron darlle nese momento histórico, é dicir, non tiñan altofalantes nin campañas publicitarias, probabelmente porque o seu discurso nos anos do PP era igual de crítico con aquel goberno do que foi co bipartito.
En segundo lugar, é verdade que é un momento de reformular a estratexia, pero como dicía o outro, que terceira vía habemos de probar sen non probamos aínda a segunda? Que terceiras alternativas queremos nun país onde se leva facendo a mesma política lingüística timorata e servil nos últimos trinta anos? Porque a política lingüística do bipartito pode xogar a buscar as sete diferenzas cos produtos lexislativos do fraguismo, pero nunca poderá presumir de que marcou unha verdadeira mudanza tal e como si a marcaron no seu momento os gobernos nacionalistas basco e catalán. En todo caso a diferenza marcouna politicamente o BNG cun electorado que agardaba moito máis dese día soñado longamente no que o seu partido rozase cos dedos o poder autonómico. Facer outra lectura é confirmar o mito de que o bipartito impuxo a lingua e bos cidadáns castelanfalantes se revolveron ante tal atrevemento. E confirmar a vitoria xornalística, e seguir traballando de altofalante para outros que nin sequera pagan.
Sempre me referín ao goberno do bipartito como o penalty de Djukic do nacionalismo. É dicir, o momento no que un equipo afeito aos campos de lama e a traballar duramente se atopa cun inimigo descoñecido ao que non sabe como domear: a presión dun final de liga. O que é dramático é non decatarse dese erro e seguir incidindo en que a actitude correcta é avanzar con medo e tirar sen forza e telegrafando a dirección, seguir tirando penaltys de Djukic cando xa nin sequera tes a presión de estar a xogarte unha liga. Os problemas que a Generalitat tivo coas leis do catalán no ámbito educativo, ou as revoltas de funcionarios vascos ante a política lingüística que se fixo co euskera foron verdadeiras batallas que nin sequera marcaron especialmente o ritmo electoral deses países nin provocaron un só paso atrás nos colectivos que defendían a lingua propia. Non temos o mesmo panorama político, pero en troques si que temos a única lingua autonómica do Estado que ten máis falantes no seu territorio que o castelán. A única lingua autonómica que segue a ser, tras 500 anos de imposición do castelán, lingua maioritaria na súa comunidade. En caída libre, pero témola, e o único que precisamos é dunha vez unha política decidida de esixibilidade e normalización como a que tiveron as outras. Se cadra sexa hora de exportar o bilingüismo restitutivo a outros territorios que o precisan máis e importar para aquí parte da súa decisión e da súa autoestima. Ou o seu xeito de gañar ligas no último minuto do último partido cando todo parece en contra.