A maior parte dos camaradas coincidiamos sempre en que Benedetti fora un dos nosos poetas da adolescencia, pero moi poucos podiamos dar razón de por que xa non representaba unha referencia válida, alí onde outras voces seguiran acompañándonos. Eu non o sabía entón como o sei agora, pero supoño que a poesía de Benedetti, que se fixo popular por ser cotiá, comprometida e sen artificios, defínese a si mesma en moitísimas ocasións. Consternados, rabiosos, o poema que escribiu a noite que soubo da morte do Che fala claramente diso, da vergoña do poeta que non consegue emular os heroes aos que canta “dá vergoña o confort, e a asma, dá vergoña”.

O meu afastamento da poesía social, á que me acheguei nalgún dos meus primeiros balbuceos adolescentes, foi un afastamento do seu propio relato como xénero literario. O prototipo do home (xeralmente home) que no mellor dos casos vive apousentado na figura do intelectual, e no pior procede e goza do estatus da alta burguesía e que se dedica a facer versos doados para os obreiros sen cultura, e a cantar os seus amores e as súas terríbeis contradicións. Benedetti expresouno perfectamente. Dá vergoña ter fame e comer. Manuel Antonio tamén: é absurdo cantar a inxustiza da escravitude mentres non nos deixemos a vida pola chegada da liberdade. O relato da poesía social que puido ter validez nalgúns poucos casos no albor da súa propia historia perdeuna definitivamente nos nosos tempos, a figura do bardo que guía ao pobo ao combate é unha figura eminentemente aristocrática. E de aristocracias xa vamos cheos.

Consternados, rabiosos, son ecos que me viñeron á mente estes días ao saber a infamia cometida contra a frota da liberdade. Os tempos mudaron e os heroe caido xa non é un guerrilleiro referencial, son 9 ou 19 persoas anónimas e desarmadas que terán que soportar as inxurias de catro conspiranoicos dicindo que en realidade transportaban armas para a insurxencia. E non caeron na selva dun estado dictatorial, senón nun barco que navegaba en augas internacionais. Daría vergoña escribir poemas sobre iso, daría vergoña deixar, como di Benedetti, que a consternación pase a a rabia se faga máis limpa. A rabia é mellor gardala intacta, como a memoria, sacala á rúa, metela en novos barcos, lembrala diante dun código 729, pensar nela cando sexa a hora de votar a quen consinte e colabora, e non esquecer nunca a quen ten que ir dirixida.

O video está tirado do blogue Galiza por Palestina.